Önemli bir tehlike kaynağı olmayan, bir nesne veya durum karşısında duyulan,mantıksal bir nedeni olmayan, hafif yada kişinin günlük yaşamını kısıtlayacak kadar güçlü olan aşırı korkulardır. Bir korkunun fobi sayılması için, bir eşya, hayvan yada belirli nesnelere yada maruz kalınan duruma yönelik olması gerekir. Bu durum kapalı yerde kalma, asansörde kalamama, kalabalığa girememe, uçuş sırasında oluşan korku gibi olabilir.

Yapılan araştırmalarda uzmanlar ortalama %10 oranında fobik olduğunu söylemekle birlikte, ortalama % 25 fobi yaşayan durumla karşılaşıldığını ve kadınlarda erkeklere göre daha sık görüldüğünü belirtmişlerdir. Halk arasında bunlar kişilerin huyları olarak adlandırılırmaktadır. Ancak tedavi gerektiren, günlük yaşamı, iş hayatını etkileyen durumlarda görülmektedir.

Bu kişiler fobik durumla karşılaştıklarında aşırı derecede anksiyete duymaktadırlar. Kişiler bu korkuların mantıklı olmadığının farkındadır ancak bu düşüncelerin kendilerine korku ve anksiyete yaratmasını engelleyemezler. Bireyin günlük işlevlerini sürdürmelerinde sorun yaratmaktadır.

Korku yaratan durumla ilgili karşılaşıldığında bu bir obje olabilir, bir canlı hayvan olabilir yada bir durum olabilir ve bunun sonucunda kişinin anksiyete belirtileri ortaya çıkar. Panik atakta görülen belirtilerin hepsi bu durumlarda da görülmektedir. Çarpıntı, terleme, bulanık görme, titreme, yüz kızarması,kaşınma, bilinç kaybı, bayılma, boğuluyormuş hissi, kalp ağrısı, nefes alamama, ağız kuruluğu vb.

Yaygın olarak görülen fobilerden bazıları;

Ailurofobi: Kedilerden korkma,

Akluofobi:Karanlıktan korkma,

Akrofobi: Yükseklikten korkma,

Amatofobi: Toz korkusu,

Aviofobi: Uçuş korkusu,

Batofobi: Yüksek binaların yanından geçmekten korkmak, derinlik korkusu

Belonefobi: İğnelerden korkma,

Brontofobi: Gök gürültüsünden korkma,

Dentofobi: Dişçi korkusu,

Entomofobi: Böcek korkusu,

Gametofobi: Evlenmekten korkmak,

Glossofobi: Topluluk önünde konuşmaktan korkmak,

Klostrofobi: Kapalı alanda kalamama korkusu,

Koprofobi: Dışkı korkusu,

Kinofobi: Köpeklerden korkmak,

Ofidiyofobi: Yılanlardan korkmak,

Travmatofobi: Yaralanmaktan korkmak,

Fobi Tedavisi

İlaç ve psikoterapi birlikte uygulanmaktadır. İlaç tedavileri yeterli olmadığından dolayı genellikle antidepresanlar kullanılmaktadır.

Fobi tedavilerinde kişiyi korktuğu anksiyete oluşturduğu durumla yüzleşmesini kademeli olarak sağlamaktır. Fobi yaratan durumun üzerine gidilerek kişinin korku hissi yaratan durum yada objeden kendisini zamanla rahatlatmasını ve kademeli olarak iyileşmesini beklenir. Tedavi sonucunda bu hastalıktan kişi kurtulabileceği gibi tedavi uzaya da bilir. Anksiyete yaratan durumla kişiyi baş başa bırakarak kişinin üstüne bu durumdan dolayı giderek onunla nasıl başa çıkabileceğini öğrenmesi istenir.

Bir diğer tedavi şeklide günümüzde hızla gelişen EMDR tekniğidir. Bu teknik daha önceki dönemlere ait anıların çözülmesini, mevcut stres faktörünün tetikleyen uyaranı duyarsızlaştırmayı ve gelecekte ona zarar vermeyecek tutum ve becerilerin kişiye yerleştirilme sürecidir.

KAYNAKÇA

YORBİK, Özgür (2013). Yayınlanmamış Ders Notları. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Klinik Psikoloji Yüksek Lisans.

BURKOVİK, Yıldız (2004). Sosyal Fobi. İstanbul: Timaş Yayınları.

BECK, Aaront (2011). Anksiyete Bozuklukları ve Fobiler. Veysel Öztürk (Çev). İstanbul: Litere Yayınları.