Bağışıklık Sistemi ve Besin Destekleri
Bağışıklık sistemi bakteri, virüs, parazit ve toksik maddeler gibi patojenik mekanizmalara karşı antijenleri harekete geçirerek, yanıtlayarak ve tanıyarak dışarıdan gelen saldırıları önlemek için sürekli çalışmakta olan bir sistemdir.
Bağışıklık sisteminin zararlı sinyallere karşı etkin bir şekilde çalışması ve bağışıklık tepkisinin hızlı bir şekilde çözülmesi, hayatta kalmak için çok önemlidir. Sitokinler vücudumuzdaki immün yanıtların çözülmesinde rol oynarlar. Bir bağışıklık tepkisinin başlatılması ve bağışıklık hücrelerinin faaliyetleri, bağışıklık sistemi çalışırken dokuya verilen hasarın belirtileri olan enflamasyon (kızarıklık, şişme ve sıcaklık ve ağrı hissi olarak görülür) ile sonuçlanır. Enflamasyon, konağı enfeksiyonlardan koruyan bağışıklık tepkisi ve aktivitelerinin bir sonucudur. Enflamatuar yanıt, zararlı koşullara akut, geçici bir reaksiyon olarak faydalıdır. Bağışıklık sisteminin en iyi şekilde çalışması için yeterli, dengeli ve en önemlisi sağlıklı beslenmeye ihtiyacı vardır. Bağışıklık tepkisi özellikle diyet kalitesinden etkilenmektedir.
Beslenme, bağışıklık savunma yanıtında önemli bir rol oynayan başlıca dış faktördür ve bağışıklık sisteminin günlük enerji ihtiyacı yapılan diyetten veya diyet kaynakları yetersizse vücut depoları gibi endojen kaynaklardan karşılanabilir. “Aktif” bir bağışıklık sistemi, örneğin vücut ısısının yükselmesi (halk arasında ateş) sırasında daha fazla bazal enerji harcaması nedeniyle enfeksiyon dönemlerinde enerji gereksinimini daha da artırır. Bu nedenle, en iyi immünolojik sonuçlar için optimal beslenme, bağışıklık hücrelerinin patojenlere karşı etkili tepkiler başlatmalarını ve altta yatan herhangi bir kronik enflamasyondan koruma işlevlerini desteklemektedir. Bazı mikro besinler ve diyet bileşenleri, yaşam boyu etkili bir bağışıklık sisteminin geliştirilmesi ve sürdürülmesinde veya kronik enflamasyonun azaltılmasında çok özel rollere sahiptir. Yeterli beslenme, bağışıklık aracılı kronik hastalıkları azaltabilir veya geciktirebilir.
Vücudumuza giren virüs ve bakteri gibi mikroorganizmalara karşı vücudun geliştirdiği etkin savunma sistemine bağışıklık sistemi denir. Kişilerin yaşamlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için bağışıklık sistemlerini güçlü tutması şarttır. Bağışıklık sistemi ve sağlıklı beslenme arasında önemli bir ilişki vardır. İnsanlar sağlıksız beslendiği sürece vücuda enfeksiyonlar kolayca girebilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bu nedenle, bağışıklık sisteminin güçlenmesi için gerekli olan makro ve mikro besin ögelerinin önerilen miktarlarda tüketilmesi çok önemlidir. Vücuda alınan besin kaynaklarından; yağ, karbonhidrat ve protein metabolizmalarında kullanılmak üzere elzem olan vitamin ve minerallerin eksiklik durumunda dışarıdan takviye alınması bağışıklık sistemini de desteklemektedir. Fakat besin desteklerinin önerilen düzeyden fazla alınmaması ve mutlaka doktor kontrolünde alınması gerektiği de unutulmamalıdır.
C Vitamini
C vitamini insan vücudunda kollajen sentezi için gereklidir ve hücrelerin redoks bütünlüğünün devam etmesine ve inflamatuar yanıtlar sırasında üretilen reaktif oksijen türlerine karşı korumaya katkıda bulunan güçlü bir antioksidandır.
D Vitamini
D vitamininin bağışıklık sisteminde antimikrobiyal, antiinflamatuar ve antioksidan etkiler gibi birçok başka rolü vardır. Hücre proliferasyonunda yer alır ve monositlerin makrofajlara farklılaşmasını artırarak doğuştan gelen bağışıklığı artırır.
E Vitamini
E vitaminin bağışıklık sistemini uyarıcı etkisi insan vücudunda farklı patojenlere karşı artmış direnç ile sonuçlanmaktadır. Bağışıklık sistemi ile ilişkili olarak özellikle E vitaminin bulaşıcı hastalıkların insidansı üzerindeki etkilerini gösteren insan ve hayvan çalışmaları yapılmaktadır.
Selenyum
Selenyum eksikliği, bağışıklık yetersizliğinin azalmasını ve sonuç olarak enfeksiyonlara ve muhtemelen kanserlere karşı artan duyarlılığı belirleyebilir.
Çinko
Çinko, büyüme-gelişmede ve özellikle bağışıklık sisteminin korunmasında ve güçlenmesinde önemli rol oynayan, aynı zamanda enzimatik fonksiyonlara ve insan vücudundaki transkripsiyon düzenlemelerine önemli katkıları olan bir mikrobesin ögesidir.
A Vitamini
A vitamini vücuttaki bağışıklık sisteminin yanıtını arttırabilme rolü nedeniyle anti-inflamasyon vitamini olarak da bilinmektedir.
Demir
İnsan vücudu tarafından istilacı patojenlere karşı bağışıklık tepkimesi oluşturmak için demir gereklidir. Demir eksikliğinde bağışıklık sisteminin etkileri ve mekanizması bozulmaktadır.
Omega-3 Yağ Asitleri
Omega-3 yağ asitleri bağışıklık sisteminin güçlenmesinde etkisi büyüktür. Öncelikle insan vücuduna en önemli faydalarından biri inflamasyonu azaltarak inflamasyonla ilişkili bozukluklar üzerine olan yararlı etkileridir.
Çoklu Doymamış Yağ Asitleri
Çoklu doymamış yağ asitleri (PUFA'lar), özellikle omega-3 PUFA'ların [a-linolenik asit (ALA), eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA)] hem doğuştan gelen hem de adaptif bağışıklığı modüle ettiği gösterilmiştir. Omega-3 yağ asitleri, hücre zarının akışkanlığını veya yapısını düzenler. Bağışıklık hücreleri plazma zarlarında yüksek oranda PUFA içerdiklerinden değişikliklere ve lipid peroksidasyonuna duyarlı olduklarını belirtilmiştir.
Probiyotikler
Vücuda düzenli alınan probiyotikler kişiler üzerinde vücuda hem antiinflamatuvar hem de antimikrobiyal bir etki gösterirler.
B 12 Vitamini
B vitaminleri, hücre enerji metabolizmasında ve beraberinde organik molekül sentezinde görev alan koenzimler olarak bilinmektedirler.
Bağışıklık sistemi, insan vücudunun doğal savunma mekanizmasıdır. Doğru çalıştığında pek çok hastalığı önler ve hastalıkların semptomlarını iyileştirir. Beslenme ise yaşamın her evresinde bağışıklık sistemini koruyan ve geliştiren temel unsurdur. Günümüzde bağışıklık sistemi ve sağlıklı bir beslenme arasında yakın bir ilişki olduğu bilinmektedir. Bağışıklık sisteminin işlevini yerine getirebilmesi için, makro ve mikro besin ögelerinden vücuda yeterli miktarlarda alınması gerekmektedir. Vitamin ve minerallerin vücutta birçok farklı fonksiyonu olduğu bilinmektedir. Birçok besinde bulunan vitamin ve minerallerin önerilen miktarlarda tüketilmesi hem doğal hem edinilmiş bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olacaktır. Ancak bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde bazı vitamin ve mineral eksiklikleri görülebilmektedir. Eğer besinler yoluyla yeteri kadar alınamadığında besin testeklerine başvurulabilir. Besin desteklerinin ilaç olarak değerlendirilmemesi gerektiği ancak doğru kişi tarafından önerildiğinde ve doğru şekilde tüketildiğinde bireyin sağlığını olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Gıdaların ve bileşenlerinin fonksiyonel özellikleri besin desteklerinin kullanımını teşvik etmiş ve günümüzde sağlığın korunması açısından gerekli hale gelmiştir. Günümüzde yanlış ve yetersiz beslenme ya da tüketilen üründen gereken faydanın sağlanamaması gibi problemler gıdaların doğru ve dozunda tüketilmemesinden kaynaklanmaktadır. Bireylerin sağlıklı olabilmesi için gerekli bileşenler (vitamin, mineral vb.) farklı sebeplerden dolayı artık gıdalardan sağlanamamakta ve bunun sonucunda takviye edici gıdalara eğilim artmaktadır. Tüm bunların sonucunda yine de besin destekleri diyetle besin alımının yetersiz olması, özel durumlarda gereksinimlerin artması, besin ögesi alımının minimum düzeylerin altında olması gibi durumlarda önerilmelidir.
Bağışıklık sisteminin zararlı sinyallere karşı etkin bir şekilde çalışması ve bağışıklık tepkisinin hızlı bir şekilde çözülmesi, hayatta kalmak için çok önemlidir. Sitokinler vücudumuzdaki immün yanıtların çözülmesinde rol oynarlar. Bir bağışıklık tepkisinin başlatılması ve bağışıklık hücrelerinin faaliyetleri, bağışıklık sistemi çalışırken dokuya verilen hasarın belirtileri olan enflamasyon (kızarıklık, şişme ve sıcaklık ve ağrı hissi olarak görülür) ile sonuçlanır. Enflamasyon, konağı enfeksiyonlardan koruyan bağışıklık tepkisi ve aktivitelerinin bir sonucudur. Enflamatuar yanıt, zararlı koşullara akut, geçici bir reaksiyon olarak faydalıdır. Bağışıklık sisteminin en iyi şekilde çalışması için yeterli, dengeli ve en önemlisi sağlıklı beslenmeye ihtiyacı vardır. Bağışıklık tepkisi özellikle diyet kalitesinden etkilenmektedir.
Beslenme, bağışıklık savunma yanıtında önemli bir rol oynayan başlıca dış faktördür ve bağışıklık sisteminin günlük enerji ihtiyacı yapılan diyetten veya diyet kaynakları yetersizse vücut depoları gibi endojen kaynaklardan karşılanabilir. “Aktif” bir bağışıklık sistemi, örneğin vücut ısısının yükselmesi (halk arasında ateş) sırasında daha fazla bazal enerji harcaması nedeniyle enfeksiyon dönemlerinde enerji gereksinimini daha da artırır. Bu nedenle, en iyi immünolojik sonuçlar için optimal beslenme, bağışıklık hücrelerinin patojenlere karşı etkili tepkiler başlatmalarını ve altta yatan herhangi bir kronik enflamasyondan koruma işlevlerini desteklemektedir. Bazı mikro besinler ve diyet bileşenleri, yaşam boyu etkili bir bağışıklık sisteminin geliştirilmesi ve sürdürülmesinde veya kronik enflamasyonun azaltılmasında çok özel rollere sahiptir. Yeterli beslenme, bağışıklık aracılı kronik hastalıkları azaltabilir veya geciktirebilir.
Vücudumuza giren virüs ve bakteri gibi mikroorganizmalara karşı vücudun geliştirdiği etkin savunma sistemine bağışıklık sistemi denir. Kişilerin yaşamlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için bağışıklık sistemlerini güçlü tutması şarttır. Bağışıklık sistemi ve sağlıklı beslenme arasında önemli bir ilişki vardır. İnsanlar sağlıksız beslendiği sürece vücuda enfeksiyonlar kolayca girebilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bu nedenle, bağışıklık sisteminin güçlenmesi için gerekli olan makro ve mikro besin ögelerinin önerilen miktarlarda tüketilmesi çok önemlidir. Vücuda alınan besin kaynaklarından; yağ, karbonhidrat ve protein metabolizmalarında kullanılmak üzere elzem olan vitamin ve minerallerin eksiklik durumunda dışarıdan takviye alınması bağışıklık sistemini de desteklemektedir. Fakat besin desteklerinin önerilen düzeyden fazla alınmaması ve mutlaka doktor kontrolünde alınması gerektiği de unutulmamalıdır.
C Vitamini
C vitamini insan vücudunda kollajen sentezi için gereklidir ve hücrelerin redoks bütünlüğünün devam etmesine ve inflamatuar yanıtlar sırasında üretilen reaktif oksijen türlerine karşı korumaya katkıda bulunan güçlü bir antioksidandır.
D Vitamini
D vitamininin bağışıklık sisteminde antimikrobiyal, antiinflamatuar ve antioksidan etkiler gibi birçok başka rolü vardır. Hücre proliferasyonunda yer alır ve monositlerin makrofajlara farklılaşmasını artırarak doğuştan gelen bağışıklığı artırır.
E Vitamini
E vitaminin bağışıklık sistemini uyarıcı etkisi insan vücudunda farklı patojenlere karşı artmış direnç ile sonuçlanmaktadır. Bağışıklık sistemi ile ilişkili olarak özellikle E vitaminin bulaşıcı hastalıkların insidansı üzerindeki etkilerini gösteren insan ve hayvan çalışmaları yapılmaktadır.
Selenyum
Selenyum eksikliği, bağışıklık yetersizliğinin azalmasını ve sonuç olarak enfeksiyonlara ve muhtemelen kanserlere karşı artan duyarlılığı belirleyebilir.
Çinko
Çinko, büyüme-gelişmede ve özellikle bağışıklık sisteminin korunmasında ve güçlenmesinde önemli rol oynayan, aynı zamanda enzimatik fonksiyonlara ve insan vücudundaki transkripsiyon düzenlemelerine önemli katkıları olan bir mikrobesin ögesidir.
A Vitamini
A vitamini vücuttaki bağışıklık sisteminin yanıtını arttırabilme rolü nedeniyle anti-inflamasyon vitamini olarak da bilinmektedir.
Demir
İnsan vücudu tarafından istilacı patojenlere karşı bağışıklık tepkimesi oluşturmak için demir gereklidir. Demir eksikliğinde bağışıklık sisteminin etkileri ve mekanizması bozulmaktadır.
Omega-3 Yağ Asitleri
Omega-3 yağ asitleri bağışıklık sisteminin güçlenmesinde etkisi büyüktür. Öncelikle insan vücuduna en önemli faydalarından biri inflamasyonu azaltarak inflamasyonla ilişkili bozukluklar üzerine olan yararlı etkileridir.
Çoklu Doymamış Yağ Asitleri
Çoklu doymamış yağ asitleri (PUFA'lar), özellikle omega-3 PUFA'ların [a-linolenik asit (ALA), eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA)] hem doğuştan gelen hem de adaptif bağışıklığı modüle ettiği gösterilmiştir. Omega-3 yağ asitleri, hücre zarının akışkanlığını veya yapısını düzenler. Bağışıklık hücreleri plazma zarlarında yüksek oranda PUFA içerdiklerinden değişikliklere ve lipid peroksidasyonuna duyarlı olduklarını belirtilmiştir.
Probiyotikler
Vücuda düzenli alınan probiyotikler kişiler üzerinde vücuda hem antiinflamatuvar hem de antimikrobiyal bir etki gösterirler.
B 12 Vitamini
B vitaminleri, hücre enerji metabolizmasında ve beraberinde organik molekül sentezinde görev alan koenzimler olarak bilinmektedirler.
Bağışıklık sistemi, insan vücudunun doğal savunma mekanizmasıdır. Doğru çalıştığında pek çok hastalığı önler ve hastalıkların semptomlarını iyileştirir. Beslenme ise yaşamın her evresinde bağışıklık sistemini koruyan ve geliştiren temel unsurdur. Günümüzde bağışıklık sistemi ve sağlıklı bir beslenme arasında yakın bir ilişki olduğu bilinmektedir. Bağışıklık sisteminin işlevini yerine getirebilmesi için, makro ve mikro besin ögelerinden vücuda yeterli miktarlarda alınması gerekmektedir. Vitamin ve minerallerin vücutta birçok farklı fonksiyonu olduğu bilinmektedir. Birçok besinde bulunan vitamin ve minerallerin önerilen miktarlarda tüketilmesi hem doğal hem edinilmiş bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olacaktır. Ancak bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde bazı vitamin ve mineral eksiklikleri görülebilmektedir. Eğer besinler yoluyla yeteri kadar alınamadığında besin testeklerine başvurulabilir. Besin desteklerinin ilaç olarak değerlendirilmemesi gerektiği ancak doğru kişi tarafından önerildiğinde ve doğru şekilde tüketildiğinde bireyin sağlığını olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Gıdaların ve bileşenlerinin fonksiyonel özellikleri besin desteklerinin kullanımını teşvik etmiş ve günümüzde sağlığın korunması açısından gerekli hale gelmiştir. Günümüzde yanlış ve yetersiz beslenme ya da tüketilen üründen gereken faydanın sağlanamaması gibi problemler gıdaların doğru ve dozunda tüketilmemesinden kaynaklanmaktadır. Bireylerin sağlıklı olabilmesi için gerekli bileşenler (vitamin, mineral vb.) farklı sebeplerden dolayı artık gıdalardan sağlanamamakta ve bunun sonucunda takviye edici gıdalara eğilim artmaktadır. Tüm bunların sonucunda yine de besin destekleri diyetle besin alımının yetersiz olması, özel durumlarda gereksinimlerin artması, besin ögesi alımının minimum düzeylerin altında olması gibi durumlarda önerilmelidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bağışıklık Sistemi ve Besin Destekleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Batuhan ÇİTEMEL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Batuhan ÇİTEMEL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
