Gerçek Ebeveynlik
Ebeveyn olmak kişilerin hayatına çok büyük bir sorumluluk getirir. Ebeveyn olmak çoğu zaman düşünüldüğü gibi sadece aileye katılan en küçük bireyin beslenmesi, altının değiştirilmesi gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması değil aynı zamanda manevi bir bakımı da içerir. Bebeğe gereken ilgi ve sevginin gösterilmesi ebeveyn olmakla ilgili en az çocuğu doyurmak ve diğer hayati fonksiyonlarının devamına ilgi göstermek kadar önemlidir. Doğadaki diğer canlılara bakıldığı zaman doğduğu andan itibaren bakıma en çok muhtaç olan ve her anlamda “kendi ayaklarının üstünde durmayı” en zor öğrenen yavru insan yavrusudur. Fakat bütün yavrulardaki ilgi beklentisi evrenseldir. Bu da bize hem ilginin en az diğer görevler kadar önemli olduğunu hem de insanlardaki ebeveynlik yükünün diğer canlılardakinden daha fazla olduğunu gösterir.
Buna göre ebeveyn olmak bizi psikolojik olarak nasıl etkiliyor olabilir? Bu sorunun cevabı çok farklı yönlerden ele alınan bir cevaptır. Aileye yeni bir bireyin gelmesi ebeveyn olmakla beraber artık yeni biriyle aynı evde yaşayacak olmanın verdiği değişim muhakkak ki bireyin önceki yaşamına oranla pek çok değişime neden olacaktır. Pek çok durumda görüldüğü üzere bireylerin yaşamlarındaki önemli değişimler bireylerde heyecan, sevinç gibi güzel çağrışımları olan duygularla karşılansalar da kişilerin yaşamına getirdikleri stres yadsınamaz. Bununla beraber artık hayallerde, gelecek planlarında hep artık fazladan bir kişilik yer vardır yani bu yeni gelen birey her şeyin değişimine neden olur ve kişilerin üzerindeki hayat yükü daha da artar.
Ebeveyn olmanın getirileri de muhakkak ki vardır. Toplumsal getirilerine bakacak olursak bireyin artık daha fazla sorumluluk sahibi olması toplumun ona olan bakış açısının olumlu yönde gelişmesi bu getirilerden biri olarak görülebilir. Bununla beraber bir bireyin yaşamındaki yardımcı rolünüz nedeniyle bebeğe sürekli bakım ve ilgi vermeniz prososyal yani toplum tarafından olumlu görülen bir davranış olarak görülür ve bu da kendinize olan bakış açınızın olumlu anlamda yol katedeceği anlamına gelebilir.
Bireylerin ebeveyn olurken en çok yaptıkları şeylerden biri de pek çok konuda olduğu gibi kendi ebeveynlerini örnek almalarıdır ve buna bağlı olarak çocuklarını zaman zaman yanlış öğretilerle yüzleştiriyor olabilirler. Bu ebeveynlik hakkında en dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir, ebeveynlikle beraber bazı biyolojik ve hormonal değişimler olsa da ebeveynlik kişiye çocuğu olduğu anda gelen bir yetenek değildir ve öğrenilmesi gereklidir, bununla ilgili zaman zaman konuyla ilgili uzmanlardan destek alınması çok önemlidir. Yani ebeveynlik güzel ve zor yanları olan yeni bir kimliktir ve bu kimliği taşımak bireyin hayatında yeni bir sayfa açar. Önemli olan bu sayfayı olabildiğince bilinçli bir şekilde kullanabilmektir. Eğer yaptığımız her davranışın doğru olduğunu düşünürsek kendi hatalarımızı görememiş olur aynı hataların bir sonraki nesil tarafından da öğrenilerek devam etmesine sebebiyet vermiş oluruz. Bir hatanın düzeltilebilmesi için olmazsa olmaz şart tabi ki hatanın farkına varılarak kabul edilmesidir. Günümüz dünyasında bunu yapabilmek çok zor. Çünkü hatalarımızın kabulünü sanki kendimize dair bir eksiklik olarak gördüğümüz için bu bize ağır gelebilmekte bunu da göremediğimiz için düzeltme çabası içinde olmamaktayız. En büyük engel bu gerçekle yüzleşmektir. Bir yetişkin, bir anne veya baba nasıl olur da yanlış yapar ya da her şeyi bilemez bu hayret verici bulunmakta bizler tarafından hâlbuki her şeyi bilmek zorunda değiliz veya dört dörtlük olamayabiliriz. Bu hiç hata yapmayacağımız anlamına gelmemekte. Sadece bunu kabullenip evet ben de yanlış yapabilirim veya ben de bazı şeyleri bilemeyebilirim olgunluğunu gösterip eksiklerimizi kapatmak için öğrenmeye bunun için de sorup araştırmaya ve dinlemeye açık olabilmeliyiz. Nasıl ki bir insan doğuştan usta bir şoför olamaz veya mükemmel bir pilot değildir aynı şekilde mükemmel anne ve baba da olamayız bunu öğrenebilir daha iyisi için çaba gösterebiliriz. İşte çocukları için eksiklerini öğrenmeye çalışan ve öğrendiklerini de yaşantılarında uygulayan bireyler gerçek anne babalardır. Öğrenmekten korkmamalı cahil kalmaktan korkmalıyız.
Çocuklarımızı eğitelim derken onların en önemli ihtiyaçlarını göz ardı ederek çok büyük bir ihmalkârlık yapmaktayız bu ihtiyaçlar sevgi ve güven. Evet, hepimiz çocuklarımızı severiz ve onların güvende olmalarını isteriz ancak bu istemekle olmuyor maalesef. Sevgiyi verebildiğimiz sürece bir işe yarar aldığımız sürece sadece bencillik yapmış oluruz. Çocuklar sevgiyle büyümelidirler eğer bir ailede bir evde bir eğitim kurumunda sevgi yoksa orası gerçek bir yuva değildir. Bir insan ancak sahip olduğu şeyi verebilir biz ebeveynler de bundan yoksun isek çocuklarımız da mahrum kalacaktır. Çocuğuna sarılmayan onu öpmeyen ona sevdiğini söylemeyen anne babalar maalesef öz çocuklarını sevgisizlikle zehirlediklerinin farkında değillerdir. Bu nedenle nasıl bir kişilik olduğumuzu gözden geçirip eksiklerimizi giderdikten sonra çocuklarımıza doğru bir ebeveyn olabileceğimizi bilmeliyiz. İlk önce onlardan görmek istediğimiz davranışlar için model olmamız gerekmektedir. Yani eşlerin birbirine ve çevresine sevgi dolu davranışları çocuklarımızın bu konuda doğru modeli görmesine yeterli olacaktır. İhtiyaçlardan en önemlilerinden birisi de tatbiki onları güvende hissettirip güvendiğimizi göstermektir. Maalesef korumacı davrandığımız sürece ya da baskıcı bu konuda gerekeni yapmış olmuyoruz tam tersi onların kendilerine olan güvenlerini daha da yıkmış olmaktayız. Bu konudaki gelenekselleşmiş annelik babalık tutumumuzun artık bir işe yaramadığını bundan vazgeçmemiz gerektiğini fark etmeliyiz. Günümüz gençliği ve birçok sözde yetişkin maalesef bu yanlış tutumların kurbanı olarak çeşitli kişilik sorunlar, psikolojik ve sosyal problemler yaşamaktadırlar. Biz psikologların “Çocukluğunuza inelim” dediğimiz nokta işte tam da kişiliğimizin temellerinin atıldığı çocukluk çağlarımızda ebeveynlerimizin ne gibi yetiştirme hataları yaparak bizlere zarar verdiği noktayı bulmaktır. Sevgi ve güven aktarımını doğru bir şekilde yapabilen ailelerin dikkat etmesi gereken önemli bir husus da empati kurmalarıdır çocuklarıyla. Hiç çocukluğunu yaşayamamış bir anne şımarıklığı tatmamış bir baba çocuklarını anlamakta zorluk çekeceklerdir. O nedenle çocuğumuzu oyun parkına götürdüğümüzde çocuğu oyun oynarken bank da oturan ebeveynlerden olmamalıyız kendimizi özgürce salıncağın rüzgarına bırakabilmeli el alem ne der demeden kaydıraktan kayabilmeliyiz bunları çocuğumuzla birlikte yaşarken onun gözlerindeki memnuniyeti okuyabilirsiniz. Hz. Mevlana’nın dediği gibi “ Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguyu paylaşanlar anlaşır.” Duygusal paylaşımda bulunmadığınız sürece çocuklarla iletişim kurma ve anlama şansınız olamayacaktır. Anaokuluna giden çocuğunuzla birlikte bebekleri ile oynarken ergenlik dönemindeki bir çocukla da onun ilgi alanına giren bir oyun ona ulaşmanıza yardımcı olacaktır. Ebeveynlik eğer çocuklarımızı gerçek yaşama hazırlamak ise bizler de o zaman birer öğretmeniz demektir. Düşünün iletişim becerisinden yoksun bir öğretmen ne kadar başarılı olur? İşte günümüz toplumunun sorunu kendi cahilliğinin farkında olamayan ve bunu kabul etmeyen sahte ebeveynlerle dolu olması.
Buna göre ebeveyn olmak bizi psikolojik olarak nasıl etkiliyor olabilir? Bu sorunun cevabı çok farklı yönlerden ele alınan bir cevaptır. Aileye yeni bir bireyin gelmesi ebeveyn olmakla beraber artık yeni biriyle aynı evde yaşayacak olmanın verdiği değişim muhakkak ki bireyin önceki yaşamına oranla pek çok değişime neden olacaktır. Pek çok durumda görüldüğü üzere bireylerin yaşamlarındaki önemli değişimler bireylerde heyecan, sevinç gibi güzel çağrışımları olan duygularla karşılansalar da kişilerin yaşamına getirdikleri stres yadsınamaz. Bununla beraber artık hayallerde, gelecek planlarında hep artık fazladan bir kişilik yer vardır yani bu yeni gelen birey her şeyin değişimine neden olur ve kişilerin üzerindeki hayat yükü daha da artar.
Ebeveyn olmanın getirileri de muhakkak ki vardır. Toplumsal getirilerine bakacak olursak bireyin artık daha fazla sorumluluk sahibi olması toplumun ona olan bakış açısının olumlu yönde gelişmesi bu getirilerden biri olarak görülebilir. Bununla beraber bir bireyin yaşamındaki yardımcı rolünüz nedeniyle bebeğe sürekli bakım ve ilgi vermeniz prososyal yani toplum tarafından olumlu görülen bir davranış olarak görülür ve bu da kendinize olan bakış açınızın olumlu anlamda yol katedeceği anlamına gelebilir.
Bireylerin ebeveyn olurken en çok yaptıkları şeylerden biri de pek çok konuda olduğu gibi kendi ebeveynlerini örnek almalarıdır ve buna bağlı olarak çocuklarını zaman zaman yanlış öğretilerle yüzleştiriyor olabilirler. Bu ebeveynlik hakkında en dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir, ebeveynlikle beraber bazı biyolojik ve hormonal değişimler olsa da ebeveynlik kişiye çocuğu olduğu anda gelen bir yetenek değildir ve öğrenilmesi gereklidir, bununla ilgili zaman zaman konuyla ilgili uzmanlardan destek alınması çok önemlidir. Yani ebeveynlik güzel ve zor yanları olan yeni bir kimliktir ve bu kimliği taşımak bireyin hayatında yeni bir sayfa açar. Önemli olan bu sayfayı olabildiğince bilinçli bir şekilde kullanabilmektir. Eğer yaptığımız her davranışın doğru olduğunu düşünürsek kendi hatalarımızı görememiş olur aynı hataların bir sonraki nesil tarafından da öğrenilerek devam etmesine sebebiyet vermiş oluruz. Bir hatanın düzeltilebilmesi için olmazsa olmaz şart tabi ki hatanın farkına varılarak kabul edilmesidir. Günümüz dünyasında bunu yapabilmek çok zor. Çünkü hatalarımızın kabulünü sanki kendimize dair bir eksiklik olarak gördüğümüz için bu bize ağır gelebilmekte bunu da göremediğimiz için düzeltme çabası içinde olmamaktayız. En büyük engel bu gerçekle yüzleşmektir. Bir yetişkin, bir anne veya baba nasıl olur da yanlış yapar ya da her şeyi bilemez bu hayret verici bulunmakta bizler tarafından hâlbuki her şeyi bilmek zorunda değiliz veya dört dörtlük olamayabiliriz. Bu hiç hata yapmayacağımız anlamına gelmemekte. Sadece bunu kabullenip evet ben de yanlış yapabilirim veya ben de bazı şeyleri bilemeyebilirim olgunluğunu gösterip eksiklerimizi kapatmak için öğrenmeye bunun için de sorup araştırmaya ve dinlemeye açık olabilmeliyiz. Nasıl ki bir insan doğuştan usta bir şoför olamaz veya mükemmel bir pilot değildir aynı şekilde mükemmel anne ve baba da olamayız bunu öğrenebilir daha iyisi için çaba gösterebiliriz. İşte çocukları için eksiklerini öğrenmeye çalışan ve öğrendiklerini de yaşantılarında uygulayan bireyler gerçek anne babalardır. Öğrenmekten korkmamalı cahil kalmaktan korkmalıyız.
Çocuklarımızı eğitelim derken onların en önemli ihtiyaçlarını göz ardı ederek çok büyük bir ihmalkârlık yapmaktayız bu ihtiyaçlar sevgi ve güven. Evet, hepimiz çocuklarımızı severiz ve onların güvende olmalarını isteriz ancak bu istemekle olmuyor maalesef. Sevgiyi verebildiğimiz sürece bir işe yarar aldığımız sürece sadece bencillik yapmış oluruz. Çocuklar sevgiyle büyümelidirler eğer bir ailede bir evde bir eğitim kurumunda sevgi yoksa orası gerçek bir yuva değildir. Bir insan ancak sahip olduğu şeyi verebilir biz ebeveynler de bundan yoksun isek çocuklarımız da mahrum kalacaktır. Çocuğuna sarılmayan onu öpmeyen ona sevdiğini söylemeyen anne babalar maalesef öz çocuklarını sevgisizlikle zehirlediklerinin farkında değillerdir. Bu nedenle nasıl bir kişilik olduğumuzu gözden geçirip eksiklerimizi giderdikten sonra çocuklarımıza doğru bir ebeveyn olabileceğimizi bilmeliyiz. İlk önce onlardan görmek istediğimiz davranışlar için model olmamız gerekmektedir. Yani eşlerin birbirine ve çevresine sevgi dolu davranışları çocuklarımızın bu konuda doğru modeli görmesine yeterli olacaktır. İhtiyaçlardan en önemlilerinden birisi de tatbiki onları güvende hissettirip güvendiğimizi göstermektir. Maalesef korumacı davrandığımız sürece ya da baskıcı bu konuda gerekeni yapmış olmuyoruz tam tersi onların kendilerine olan güvenlerini daha da yıkmış olmaktayız. Bu konudaki gelenekselleşmiş annelik babalık tutumumuzun artık bir işe yaramadığını bundan vazgeçmemiz gerektiğini fark etmeliyiz. Günümüz gençliği ve birçok sözde yetişkin maalesef bu yanlış tutumların kurbanı olarak çeşitli kişilik sorunlar, psikolojik ve sosyal problemler yaşamaktadırlar. Biz psikologların “Çocukluğunuza inelim” dediğimiz nokta işte tam da kişiliğimizin temellerinin atıldığı çocukluk çağlarımızda ebeveynlerimizin ne gibi yetiştirme hataları yaparak bizlere zarar verdiği noktayı bulmaktır. Sevgi ve güven aktarımını doğru bir şekilde yapabilen ailelerin dikkat etmesi gereken önemli bir husus da empati kurmalarıdır çocuklarıyla. Hiç çocukluğunu yaşayamamış bir anne şımarıklığı tatmamış bir baba çocuklarını anlamakta zorluk çekeceklerdir. O nedenle çocuğumuzu oyun parkına götürdüğümüzde çocuğu oyun oynarken bank da oturan ebeveynlerden olmamalıyız kendimizi özgürce salıncağın rüzgarına bırakabilmeli el alem ne der demeden kaydıraktan kayabilmeliyiz bunları çocuğumuzla birlikte yaşarken onun gözlerindeki memnuniyeti okuyabilirsiniz. Hz. Mevlana’nın dediği gibi “ Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguyu paylaşanlar anlaşır.” Duygusal paylaşımda bulunmadığınız sürece çocuklarla iletişim kurma ve anlama şansınız olamayacaktır. Anaokuluna giden çocuğunuzla birlikte bebekleri ile oynarken ergenlik dönemindeki bir çocukla da onun ilgi alanına giren bir oyun ona ulaşmanıza yardımcı olacaktır. Ebeveynlik eğer çocuklarımızı gerçek yaşama hazırlamak ise bizler de o zaman birer öğretmeniz demektir. Düşünün iletişim becerisinden yoksun bir öğretmen ne kadar başarılı olur? İşte günümüz toplumunun sorunu kendi cahilliğinin farkında olamayan ve bunu kabul etmeyen sahte ebeveynlerle dolu olması.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Gerçek Ebeveynlik" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Cüneyt KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Cüneyt KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
