2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Dikkat Dağınıklığı Olan Çocukla Yapılan Bir Çalışma
MAKALE #18017 © Yazan Psk.Dnş.Mehmet POLATOĞLU | Yayın Şubat 2017 | 9,830 Okuyucu
DİKKAT TERAPİSİ VAKA ÇALIŞMA ÖRNEĞİ
Vaka A. 13 yaşında, 8.sınıf öğrencisidir. Psikiyatrist tarafından dikkat dağınıklığı tanısı koyulmuştur. Okul başarısızlığı gerekçesiyle bize gelmiştir.
Ayrıca Vaka A.’ya dört ay önce WİSCR testi uygulanmış ve zekâ düzeyi normal olarak tanılanmıştır. Testin alt alanlarına bakıldığında; resim tamamlama ve şifre alt testlerinin diğer alt alanlara göre daha az geliştiği görülmektedir.
Annesi; “Zeki ama çalışmıyor, çalışsa yapar. Dikkatini derslere vermiyor, derse oturmasıyla kalkması bir oluyor.” Şeklinde durumu ifade etmiştir. Öğretmenleri de “Ders dinlemiyor, aklı hep dışarda…” şeklinde gözlemlerini söylemişlerdir. Çocuk ise “Çalışıyorum ama olmuyor. Yüksek not bekliyorum, düşük geliyor. Çalışsam da, çalışmasam da aynı notu alıyorum. Can sıkıcı, keyifsiz bir durum.” şeklinde problemi tanımlamıştır.
Vaka A. Kaygı testi, bir ağaç çiz, var olmayan bir hayvan çiz, çalışma davranışları testi, öğrenme sitilleri testi ve dikkat düzeyini belirleme testleri uygulanmıştır.
Testlerden ve anamnezden elde edilen verilere göre; kaygı durumunun yüksek olduğu, içe dönük, çekingen, görsel ve işitsel odaklanma problemlerinin olduğu, özgüveninin ve motivasyonunun düşük olduğu, verimli ders çalışmaya dair bilgisinin yetersiz olduğu, öğrenme sitiline göre ders çalışmadığı ve benlik algısının olumlu olmadığı düşünülmektedir.
Vaka A için oluşturulan sağaltım programı, yukarıdaki ihtiyaçları karşılamaya yönelik hazırlandı. Programın içinde; ders çalışma teknikleri, öğrenme stilleri ve kaygı kontrol tekniklerine yer verildi. Olumlu benlik algısı, özgüven ve motivasyon artırmaya yönelik etkinlikler planlandı. Geçmiş başarılarını düşünme, olumlu yaşantılar deneyimleme konularını içeren aktiviteler yapıldı. İmajinasyon tekniği ile hedef belirleme ve olumlu düşünme egzersizleri yapıldı.
Öğrencinin dikkat süresi ve aceleci tutumu dikkate alınarak çalışma programı hazırlandı. Buna göre; 20 dk. ders, 5 dk. mola; 20 dk. ders, 5 dk mola; 20 dk. ders, 5 dk mola olacak şekilde bir çalışma zamanı oluşturuldu. İlk yirmi dakikada konu taraması yapacak, önemli gördüğü yerlerin altını çizecektir. İkinci yirmi dakikada önemli olarak işaretlediği kısımlara odaklanarak iyice öğrenmesi, son yirmi dakikada da özet çıkarması ve soru çözerek konuyu pekiştirmesi önerildi. Bu şekilde en az iki oturum gerçekleştirdiğinde öğrenme ihtiyaçlarının karşılanabileceğinin farkında olması sağlandı.
Odaklanmasını artırmak için dört aşamalı konsantrasyon tekniği öğretildi. Birinci aşama da paragrafı okuyacak, ikinci aşamada zihinde canlandırma yapacak, üçüncü aşamada tekrar okuyacak ve dördüncü aşamada da sesli tekrar yapacaktır. Böylece beyine birden fazla kanaldan uyaran gönderilmiş olacaktır.
Sınavlarda soru çözerken acele ettiği ve buna bağlı olarak yanlışlar yaptığı konusu ele alındı. Bu egzersizin konusu “ost” ile biten cevaplar almaktır. Öğrenciye; “Sonu ‘ost’ ile biten kelimeleri ne kadar hızlı bulabildiğini öğrenmek istediğimi, bunun için küçük bir egzersiz yapacağımızı” söyledim. “Kural basit, ben sana bir şey soracağım, sende hızlıca sonu ‘ost’ biten bir kelime söyleyeceksin.” dedim. Sonra soruları sormaya başladım:
- Tüylü hayvan dersine ne dersin?
- Post.
- Arkadaşa ne dersin?
- Dost.
- Tost makinesine ne koyarsın?
- Tost.
- Ben şahsen tost makinesine ekmek koyarım.
Egzersizin devamında hıza odaklanmanın, rekabet duygusuna odaklanmış olmanın odaklanmayı olumsuz etkilediği konusunda bilgilendirme yapıldı.
Öğrencinin özgüveni düşük ve benlik algısı olumsuz olduğu için eleştirilmeye karşı aşırı hassastı. Bu duruma dikkat çekmek için bir etkinlik yaptık. Bu gece güzel bir gece egzersizin amacı, anlık işitsel odaklanma, anlık hafıza ve zihinsel dayanıklılık becerilerinin gelişmesi, olumlu benlik algısının korunmasını teşvik etmektir.
Öğrenciye; “Senden sadece ‘bu gece güzel bir gece’ ifadesine odaklanmanı istiyorum. Sana üç şey söyleyeceğim ve söylediğim her şeyin ardından sen ‘bu gece güzel bir gece’ ifadesini tekrar edeceksin.” Denir. Öğrenci ne yapacağını anlamış olmalıdır. Bunun için ne yapacağını tekrarlaması istenebilir.
Sonra egzersizi yapmaya başlayın: “Bu gece güzel bir gece” deyin. Öğrenci tekrar eder; “Bu gece güzel bir gece.” Sonra siz “yarın gece güzel bir gece” deyin. Öğrenci hala “Bu gece güzel bir gece” diyor olabilir. Eğer durum buysa, deyin ki; “Yanlışın var, bu kadar basit bir şeyi bile yapamıyorsun.”
Diğeri karşılık verecektir; “Hayır, yanlış yapmadım. Aynen senin dediğin gibi yaptım.” Sizde nerede yanlış yaptığını anlatırsınız. Siz demiştiniz ki; “Bu gece güzel bir gece.” O demişti ki; “Bu gece güzel bir gece.” Sonra siz demiştiniz ki; “Yarın gece güzel bir gece.” Oda yine demişti ki; “Bu gece güzel bir gece.” Siz demiştiniz ki; “Yanlışın var, bu kadar basit bir şeyi bile yapamıyorsun.” O da; “Hayır, yanlış yapmadım. Aynen senin dediğin gibi yaptım.” demişti. Hâlbuki demesi gereken şey, ‘Bu gece güzel bir gece’ ifadesiydi.
Buradan çıkarılacak ders, yeteneklerimizin test edileceğini düşünmemiz halinde, kendimizi savunmaya geçmemiz sebebiyle odaklanacağımız şeyden uzaklaşmamızdır. Bu sınanma duygusu bazen beraberinde endişe getirir. Endişe ve korkularımıza odaklandığımızda da yine odaklanmamız gereken şeyden uzaklaşmış oluruz.
Lazonov, beden gevşeyince zihin canlanır diyor. Bedenin gevşek, zihnin sakin olması odaklanma için son derece gereklidir. Bunun için basit ve pratik bir teknik belirledim. Bu teknik aynı zamanda ağrıyı yok etmek için kullanılmaktadır. Dik oturun. Nabız atışlarınıza uygun nefes alıp verin. Nefes alırken yaşam enerjisini içinize çektiğinizi düşünün. Aldığınız enerji tüm vücudunuza yayılıyor. Yaşam enerjisi vücudunuza yayılırken gerginliğe sebep olan olumsuz enerji vücudunuzu terk ediyor. Gittikçe sakinleşiyorsunuz. Sakinliğinizle beraber konsantrasyonunuz da artıyor. Tamamen sakinleştiniz. Konsantrasyonunuz üst seviyede…
Anlık işitsel dikkat, anlık hafıza becerilerini gelişimini desteklemek için etkinlikler yaptım. Bir kutunun içine eşyalar koydum. Öğrenci kutuya kısa bir süre baktıktan sonra kutunun kapağını kapattım. Kutunun içinde neler olduğuna dair sorular sordum ve cevaplamasını teşvik ettim. Aynı amaca yönelik yaptığım diğer etkinlikte alış-verişe gittim oyunuydu. Alış-verişe gittim oyununun amacı; anlık işitsel dikkat, anlık hafıza, üretken düşünce, zihinde canlandırma, zihinsel dayanıklılık ve inşa etme becerilerinin gelişmesini sağlamaktır.
Oyunun hakkında şu şekilde bir bilgilendirme yaptım. Oyun benim söylediğim bir cümleyle başlayacak; sonra sen benim söylediğimi aynı şekilde söyleyeceksin. Daha sonra benim söylediğimi, senin söylediğini söyleyecek ve tekrar yeni bir şey daha söyleyeceksin. Burada söyleyeceğimiz şeyler alış-verişte alacağımız şeylerdir. Aliş-verişte şimdilik sadece yenilebilecek şeyler alacağız. Ben bir şey aldığımda, sen benim aldığımın son harfinin de içinde yer alacağı bir şey alacaksın. Yani her alış-verişte bir önceki seferde aldığının son harfinin içinde bulunduğu bir şey alacaksın. Örneğin; “Çarşıya gittim ayva aldım.” dediğimde, sen “Çarşıya gittim ayva aldım. Çarşıya gittim, ayva, karpuz aldım. Çarşıya gittim, ayva, karpuz, kiraz aldım.” şeklinde söyleyeceksin. Bu şekilde tam on tane alış-veriş yaparsan oyunu kazanmış olacaksın ve babandan seni ödüllendirmesini isteyeceğim.” Sonra oyunu oynamaya başladık. Başarılı oluncaya kadar birkaç kez yeniledik.
Bir başka seansta yine odaklanma ve işitsel dikkat çalışmaları yaptım. Bu çalışmada etkinlik olarak iki oyunumuz vardı. İlk olarak “Odamda ne var?” oyununu çalıştık. Odamda ne var oyununun amacı; takip etme, görsel odaklanma, sürekli dikkat, zihinde canlandırma, görsel ayrımlaştırma, işitsel dikkat ve sözel ifade becerilerinin gelişimini desteklemektir.
“İki kelime söyleyeceğim. Söylediğim kelimelerin içinde yer alan harflerle başlayan nesneleri bulmanı isteyeceğim. Örneğin; “has at” dersem; sen bu odanın içinde “h, a, t, a, t” harfleriyle başlayan ayrı ayrı nesneler bulacaksın. Bulduğun her nesne için 1 puan alacaksın. Eğer toplamda yirmi puanı bulursan, ailenle ödül vermeleri hakkında konuşacağım.” dedim. Sonra “acı badem, düzensiz ticaret” gibi kelimelerle çalışmayı gerçekleştirdik.
Diğer oyunumuz, “ses bulmaca oyunuydu”. Ses bulmaca oyununun amacı, işitsel ve görsel odaklanma, işitsel ve görsel ayrımlaştırma, sürekli dikkat, göz-el koordinasyonu ve zihinsel dayanıklılık becerilerinin gelişimini desteklemektir.
Öğrenciye şu yönergeyi verdim. “Bilgisayarımda kayıtlı bir öykü var. Şimdi ben o öyküyü dinlemeni istiyorum. Öykü bu kağıtta da yazılı. Öyküyü dinlerken bu kağıttan takip edeceksin. Öykü seslendirilirken bazı hatalı okumalar yapılmış olabilir. Sen bu hataları bulup, kağıdın üzerinde işaretleyeceksin. Eğer hataları doğru bir şekilde tespit edebilir ve bunu iyi bir şekilde yapabilirsen ödül alacaksın”… Sonra çalışmayı başlattık ve öğrencinin bulduğu hatalar üzerinde konuştuk. İkinci sefer dinlediğinde daha fazla hata buldu.
Vaka A ile yaptığımız diğer bir dikkat geliştirme etkinliği de “kelime toplama oyunuydu.” Kelime toplama oyunu dikkat terapi çalışmalarımız esnasında geliştirdiğimiz bir oyundur. Bu oyunun amacı; görsel odaklanma becerilerini, göz-el koordinasyonunu, hız ve görsel ayrımlaştırma becerilerini gelişimini desteklemektir.
Oyun bireysel ve grupla oynanabilir. Öncelikle farklı sayıda harflerden oluşan anlamlı ve anlamsız kelimeler kâğıtlara yazılır. Kâğıtlar katlanır ve bir kutunun içine koyulur. Daha sonra gazete, dergi veya kitap oyun materyali olarak seçilir. Her oyuncuya birer tane basılı materyal verilir.
Oyunun kaç dakika süreceği belirlenir ve zaman tutulur. Sürenin beş dakikadan az, on dakikadan fazla olmamasına dikkat edilir. Her oyuncu kutudaki kelime kâğıtlarından üç tane alır. “Başla” talimatıyla beraber, basılı materyal içinde elindeki kelimeleri bulmaya çalışır.
En fazla puan alan oyuncu, oyunu kazanır ve ödüllendirilir. Puanlama şu şekildedir. Bulunan kelimelerin sayısı belirlenir. Bu sayı, kelimenin harf sayısı ile çarpılır ve çıkan sonuç puan olarak kabul edilir. Eğer bulunan kelime başka bir kelimenin içinde yer alıyorsa ödül olarak on puan daha alır. Anlamsız kelimelerde yer alan harflerin tamamını içinde barındıran bir kelime bulunmuşsa, otuz puan alır. Anlamsız kelimede yer alan harflerden üç tanesini içinde barındıran kelime bulmuşsa yirmi puan alır.
Vaka A’nın kelimelerle arası iyiydi, kelime oyunlarını seviyordu. Öğrendiği oyunları evde aile üyelerine öğretiyor ve -kendi deyimiyle- hep birlikte eğleniyorlardı. Kaygının zihinsel nedenleri konusunu çalıştığımız bir seansın sonunda “ters kelime yazma” oyununu oynamayı kararlaştırdık. Ters kelime yazma oyunu, dikkat terapi çalışmalarında yararlanmak için tasarladığımız bir oyundur. Bu oyunun amacı; görsel odaklanma, zihinde canlandırma, göz-el koordinasyonu, zihinsel dayanıklılık, dikkat kaydırma, dikkatte süreklilik ve (kavrama, kısa süreli hafıza ve diğer) zihin süreçlerinin gelişimini desteklemektir.
Oyun bireysel ve grupla oynanabilir. Bir kutunun içine üzerinde sayılar yazılı olan kâğıtlar, katlanmış olarak konur. Dergi, kitap veya gazete görsel materyal olarak belirlenir. Oyunun kaç dakika sürdürüleceği belirlenir. Beş dakikadan az, on dakikadan fazla olmamasına dikkat edilir.
Her oyuncu kutudan beş kâğıt alır. Küçük çocuklar için daha az sayıda kâğıt almaları planlanabilir. Kâğıtlar kapalı olmalıdır. Süre tutulur. “Başla” talimatıyla beraber, oyuncular kâğıtları açarlar ve üzerinde yazan sayıyı okurlar. Kâğıtta yazan sayı, basılı materyalden kaçıncı kelimeyi bulmaları gerektiğini gösterir. Sayıyı ve buldukları kelimeleri akılda tutmaları gerekir. Sayılar bakıldıktan sonra kapalı olarak bir kenara koyulmuştur.
Oyuncular buldukları kelimeleri akılda tutarlar, kelimelere bakmadan, kelimeleri ters yazmaları gerekir. En fazla puan alan oyuncu, oyunu kazanır ve ödüllendirilir. Puanlama şu şekildedir. Hata yapmadan en erken bitiren oyuncu yirmi puan, ikinci bitiren ise on puan alır. Yüz puan toplayan oyunu kazanır.
Vaka A, okula servisle gidiyordu. Servisin bulunduğu noktaya kadar beş dakikalık bir yürüme mesafesi vardı. Annesiyle yürürken etkinlik yapmak isteyebileceklerini düşündüm ve onlara “plakadan kelime bulma oyununu” öğrettim. Bu aynı zamanda dikkat geliştirme çalışmalarımızı daha geniş bir çerçevede yapmamızı sağlayacaktı.
Plakadan kelime bulma oyunu, dikkat terapi çalışmalarının sürekliliğini sağlamak için tasarladığımız bir oyundur. Oyunun amacı, görsel odaklanma, sürekli dikkat, zihinde canlandırma, inşaa etme, üretkenlik becerilerinin gelişimini desteklemektir.
Öğrenci okul servisini beklerken veya evin penceresinden dışarıyı seyrederken yapılacak bir etkinliktir. Öğrenci gördüğü plakaların harflerini içinde barındıran kelimeler bulacaktır. Her gün için bir konu başlığı belirlenecek ve bulunan kelime konuyla ilişkili bir cümlenin içinde yer alacaktır. Örneğin, içinde ‘K’ ve ‘T’ harfleri bulunan bir araba plakası ‘takı’ kelimesini oluşturmak için kullanılabilir. O günün konu başlığı “orman” ise çocuk şöyle bir cümle kurabilir: “Ormandaki yaşamda, takı kültürü yoktur.”
Öğrencinin bulduğu her kelime için bir, oluşturduğu her cümle için beş puan verilir. Beş gün içinde yüz puan alabilirse pizza veya istediği başka bir şeyi ödül olarak alabilecektir.
Vaka ile yaptığımız on beş seanstan sonra çalıştığımız alanların tamamında olumlu sonuçlar aldık. Artık ders çalışma, dikkatini toplama, motivasyon ve özgüven konusunda farkındalık düzeyi gelişmişti. Benlik algısı, olumlu benlik algısı olma yönünde değişim gösteriyordu. Kaygılarıyla başa çıkabiliyordu. Öğrenme, hatırda tutma, bilgiyi transfer etme ve benzeri zihinsel işlevlerde, özellikle de duygusal boyutta anlamlı bir gelişme yaşanmıştı. Çalışmalarımız ve gelişim devam edecekti…

Mehmet POLATOĞLU / psikolojik Danışman
(Bu çalışma yazarın PDR Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 1.sayısındaki yazısından alınmıştır.)
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Dikkat Dağınıklığı Olan Çocukla Yapılan Bir Çalışma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Mehmet POLATOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Mehmet POLATOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     7 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Mehmet POLATOĞLU Fotoğraf
Psk.Dnş.Mehmet POLATOĞLU
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi1 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Mehmet POLATOĞLU'nun Yazıları
► Dikkat Dağınıklığı Psk.Dnş.Mehmet POLATOĞLU
► Dikkat Dağınıklığı Psk.Dnş.Kıvanç TIĞLI
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Dikkat Dağınıklığı Olan Çocukla Yapılan Bir Çalışma' başlığıyla benzeşen toplam 34 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Dikkat Dağınıklığı Şubat 2017
◊ Disleksiye de Anne Bakar Haziran 2017
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


11:32
Top