Erkeklerin Duygu Maskesi: Öfke
Öfke, buzdağının görünen kısmıdır. Öfke, işlevsel olan bir duygudur ve bir veya birden fazla duygu ile bir arada yaşadığımız bir duygudur. Gösterilen duygu öfke olsa da altında farklı birçok duyguyu saklamaktadır. Buzdağının alt kısmında öfkeye neden olan endişe, hayal kırıklığı, utanç, suçluluk gibi duygular yer almaktadır. Asıl hissedilen duygular keşfedilmedikçe, kişi bunların farkına varıp açığa çıkarmadıkça öfkeli olmaya ve kontrolsüzce öfkeli davranışlar sergilenmeye devam etmektedir.
Üzgün, endişeli, stresli, korkuluyken bu duyguları sergilemeye hatta yaşadığınızı söylemeye bile çekingen misiniz?
Toplumsal olarak bu duyguları yaşamak ayıpmış gibi düşünülür, zayıflık gibi algılanacağına dair inanışlar vardır. Öfke gibi tüm diğer duygular kadın erkek ayırt etmeksizin yaşanabilecek doğallıkta iken; öfke duygusu ayrıcalıklı olarak erkeklere yakıştırılan, erkek cinsiyetine özgü bir duygu olarak sınıflandırılmaktadır. Üzüntü, kaygı, hayal kırıklığı, utanç bastırmaya çalışılan duygular paylaşıldıkça sosyal çevrenizden göreceğiniz desteği arttırarak bu duyguların azaltılması için çözüm yolları bulmanıza yardımcı olacaktır.
Öfkenin; üzüntü veya mutluluk gibi doğal bir duygu olduğunu bilinmelidir ve öfke kontrolü sağlarken hayatın içinde hiç öfkelenmemek gibi bir hedef çok doğru olmayacaktır. Öfke zarar veren bir duygu değildir; öfkenin ifade ediliş biçimi yani ortaya konuluşu, o duyguyu kontrolsüzce yaşayış biçimi öfkeyi zararlı hale dönüştürmektedir.
Öfke duygusu ile öfkeyi yaşama biçimi arasında ciddi bir ayrım vardır. Öfkeyi yaşayış biçimi yani öfkeliyken nasıl davrandığınız çocukluktan itibaren aileden, çevrenizden öğrendiğiniz tutum ve davranışlardır. Toplumsal olarak öğrenilmiş bazı kalıp yargılar vardır. Bu yargılar özellikle yaşanan duyguların ifade ediliş biçimleriyle ilgilidir; ‘’Erkekler ağlamaz’’ klişesi çok yaygındır fakat bunun yanı sıra bir erkek kızgınsa, öfkeliyse ve bu öfke ile çevresini yakıp yıkıyorsa bu davranış ağlamasından ne yazık ki daha kabul görür haldedir. Erkeklerin güç gösterisi olarak görülen öfke duygusu ile özdeşleşmiş olan saldırganlık, şiddet aslında sadece öfke duygusunu yaşayış biçimleridir. Öfkeli, saldırgan adam güçlüdür, koruyup kollayıcıdır gibi yerleşmiş öğretiler; erkeklerin öfke dışındaki duygularını sere serpe yaşamasının önündeki engellerdir. Oysa ağlayan, duygularını ifade etmeye çalışan bir erkek zayıf olarak nitelendirilmektedir. Bu hem yanıltıcı hem de şiddeti besleyen bir yargı aynı zamanda erkeklerin de öfkelerini farklı bir biçimde sergilemeyi öğrenemedikleri bir toplum oluşturmaktadır. Oysa ki tam aksine; saldırganca öfkeyi yaşamak güçsüzlüktür; hiçbir işlevi olmadığı gibi olumsuz olan durumun yuvarlanarak büyüyen bir kartopuna dönüşmesine neden olmaktadır. Bu cinsiyet rollerine bağlı etiketlemeler şiddeti de bir anlamda meşrulaştırmaktadır. Bir erkeğin endişeli, korkulu, huzursuz, mutsuz olduğunu dile dökmesi, sözlü iletişimle çözüm yollarına başvurması nadir görülmekte iken ortada bir sorun varsa duygular ve düşüncelerin yumruklarla ifade edilmesi daha sıkça görülmekte ve normalize edilmektedir.
Erkekler öfkelendiğinde kadınlara göre fizyolojik açıdan daha geç sakinleşebildikleri bilinmektedir. Kadınlar öfkelendiklerinde nedeni her ne ise konuşarak, duygularını paylaşarak sıcağı sıcağına sakinleşmeyi yeğlerken; erkeklerde bu durum pek istenilen şekilde sonuç vermez.
‘’Beni Biraz Yalnız Bırak’’ ‘‘Biraz Yalnız Kalmak İstiyorum’’
Erkek ve kadının kavga anında öfkelendiklerinde yalnız kalmak istediklerine dair kullandıkları cümleye göz atalım. Bir kadın buna benzer bir cümle kurduğunda; aslında peşimden gel, içimdekileri dökerek konuşmak istiyorum, beni kendi halime bırakma demek ister. Partnerinin ısrarcı olmasını, gönlünü alması için ikna edici olmasını beklemektedir.
Bir erkek bu cümleleri kullandığında ise; gerçekten uzak kalmaya ihtiyacı olduğu için bunu istemektedir. Biyolojik olarak erkeklerin hızla öfkelendiği ancak sakinleşmek için 20 dakikalık bir süreye ihtiyaçları olduğu bilinmektedir.
Erkekler öfkelendiğinde biraz yalnız kalmalarını sağlamak, ortamdan uzaklaşmak, yürüyüş gibi fiziksel aktivitelerle önce enerjilerini akıtmaları için uygun ortamın oluşmasını sağlamak yardımcıdır. Öfke anında yaşanan fiziksel değişimler normale döndüğünde konuşarak duygu ve düşüncelerini anlatmaları ikinci adım olarak teşvik edilmelidir. Sakinleştikten sonra öfkelenmenin nedenleri üzerine konuşmak kişileri birbirine duygusal anlamda yakınlaştıran bir rol oynamaktadır.
ÖFKE GELİYORUM DER Mİ?
Öfkenin bir anda ortaya çıktığı düşünülse de öfkelenmeye başladığınızda ortaya çıkan değişimleri tanırsanız öfkenizi kontrol etmek kolaylaşacaktır. Öfke kontrolü sağlamaya çalışırken; farkında olunması gerekilen bazı değişimleri fizyolojik, zihinsel ve davranış boyutunda sınıflandırabiliriz.
Fizyolojik değişimler; soğuk–sıcak basması, sık ve zor nefes alma, yüz kızarması, kalp atışlarında hızlanma, titremedir.
Zihinsel değişimler; yaşanılan olayı ve tepkiyi abartma eğilimi, konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık, dikkatsizliktir.
Davranışlardaki değişimler; bağırmak, kendine ya da eşyalara zarar vermek, fevri olmak, aşırı yemek yeme, saldırgan davranışlar, küfretmektir.
UZUN VADELİ ÖFKE KONTROLÜ
Sadece öfkeyi dışa püskürtmek bir çözüm getirmez. Önemli nokta; saldırganlık göstermeden, size ve çevrenizdekilere zarar vermeden öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmak ve öfkelenmenize neden olan durumlar ile başa çıkabileceğiniz stratejileri geliştirmenizdir. Öfke anında uygulayabileceğiniz nefes egzersizleri, mola verme tekniği ile uzaklaşmak, öfke anında kendinize söyleyeceğiniz frenleme işlevi olan anlık çözümler olabildiği gibi bu teknikleri sıklıkla kullanmak gibi uzun vadeli öfkenizi yönetmek mümkündür. Öfke yönetiminizi kalıcı hale getirmeniz için fiziksel olarak enerji atımı için spor gibi fiziksel aktiviteler yapmak, duygusal açıdan rahatlamak için sosyal ağlarınızı arttırmak, iletişim dilinizi geliştirmek ve bu değişimleri tek başınıza veya çevrenizden destek alarak gerçekleştirmekte zorlanıyorsanız profesyonel destek almak için bir uzmana başvurabilirsiniz.
ÖFKE KONTROLÜ TERCİHTİR
Öfkeyi zararlı hale dönüştüren öfkeli anınızda sergilediğiniz davranışlardır ve bunlar alışkanlıklarınız gibi her öfkelendiğinizde aynı şekilde ortaya çıkan tutumlardır. Öfkenizi kontrol etmek için öncelikle değişmeye karar vermeniz ve istikrarlı olarak değişimi istemeniz ön koşuldur. Alışkanlıklarınızdan vazgeçmek kolay olmasa denemeyi bırakmamalısınız. Sigarayı bırakmayı deneyen biri için sigarasız ilk gün çok zor geçerken, sigara içmeden 2. gün, 1. hafta ve 1. ay daha kolay geçmekte ve sigara içmeme alışkanlığı yerleşmektedir. Şuanda öfkeliyken gösterdiğiniz davranışların aynısı yerine daha farklı davranışlar denemek, durumu değiştirecek adımlar atmak, kendinizi sakin ve doğru ifade etmek için iletişim yöntemlerinizi değiştirmeyi öğrenmelisiniz. Başlangıçta kolay olmasa da kalıcı olarak öfkenizi kontrol etmeyi öğrenmek bir süreçtir, bu yolu seçmek sizin elinizdedir.
Ebru Özkurt Topcu
Uzm. Klinik Psikolog
Aile ve Çift Terapisti
Üzgün, endişeli, stresli, korkuluyken bu duyguları sergilemeye hatta yaşadığınızı söylemeye bile çekingen misiniz?
Toplumsal olarak bu duyguları yaşamak ayıpmış gibi düşünülür, zayıflık gibi algılanacağına dair inanışlar vardır. Öfke gibi tüm diğer duygular kadın erkek ayırt etmeksizin yaşanabilecek doğallıkta iken; öfke duygusu ayrıcalıklı olarak erkeklere yakıştırılan, erkek cinsiyetine özgü bir duygu olarak sınıflandırılmaktadır. Üzüntü, kaygı, hayal kırıklığı, utanç bastırmaya çalışılan duygular paylaşıldıkça sosyal çevrenizden göreceğiniz desteği arttırarak bu duyguların azaltılması için çözüm yolları bulmanıza yardımcı olacaktır.
Öfkenin; üzüntü veya mutluluk gibi doğal bir duygu olduğunu bilinmelidir ve öfke kontrolü sağlarken hayatın içinde hiç öfkelenmemek gibi bir hedef çok doğru olmayacaktır. Öfke zarar veren bir duygu değildir; öfkenin ifade ediliş biçimi yani ortaya konuluşu, o duyguyu kontrolsüzce yaşayış biçimi öfkeyi zararlı hale dönüştürmektedir.
Öfke duygusu ile öfkeyi yaşama biçimi arasında ciddi bir ayrım vardır. Öfkeyi yaşayış biçimi yani öfkeliyken nasıl davrandığınız çocukluktan itibaren aileden, çevrenizden öğrendiğiniz tutum ve davranışlardır. Toplumsal olarak öğrenilmiş bazı kalıp yargılar vardır. Bu yargılar özellikle yaşanan duyguların ifade ediliş biçimleriyle ilgilidir; ‘’Erkekler ağlamaz’’ klişesi çok yaygındır fakat bunun yanı sıra bir erkek kızgınsa, öfkeliyse ve bu öfke ile çevresini yakıp yıkıyorsa bu davranış ağlamasından ne yazık ki daha kabul görür haldedir. Erkeklerin güç gösterisi olarak görülen öfke duygusu ile özdeşleşmiş olan saldırganlık, şiddet aslında sadece öfke duygusunu yaşayış biçimleridir. Öfkeli, saldırgan adam güçlüdür, koruyup kollayıcıdır gibi yerleşmiş öğretiler; erkeklerin öfke dışındaki duygularını sere serpe yaşamasının önündeki engellerdir. Oysa ağlayan, duygularını ifade etmeye çalışan bir erkek zayıf olarak nitelendirilmektedir. Bu hem yanıltıcı hem de şiddeti besleyen bir yargı aynı zamanda erkeklerin de öfkelerini farklı bir biçimde sergilemeyi öğrenemedikleri bir toplum oluşturmaktadır. Oysa ki tam aksine; saldırganca öfkeyi yaşamak güçsüzlüktür; hiçbir işlevi olmadığı gibi olumsuz olan durumun yuvarlanarak büyüyen bir kartopuna dönüşmesine neden olmaktadır. Bu cinsiyet rollerine bağlı etiketlemeler şiddeti de bir anlamda meşrulaştırmaktadır. Bir erkeğin endişeli, korkulu, huzursuz, mutsuz olduğunu dile dökmesi, sözlü iletişimle çözüm yollarına başvurması nadir görülmekte iken ortada bir sorun varsa duygular ve düşüncelerin yumruklarla ifade edilmesi daha sıkça görülmekte ve normalize edilmektedir.
Erkekler öfkelendiğinde kadınlara göre fizyolojik açıdan daha geç sakinleşebildikleri bilinmektedir. Kadınlar öfkelendiklerinde nedeni her ne ise konuşarak, duygularını paylaşarak sıcağı sıcağına sakinleşmeyi yeğlerken; erkeklerde bu durum pek istenilen şekilde sonuç vermez.
‘’Beni Biraz Yalnız Bırak’’ ‘‘Biraz Yalnız Kalmak İstiyorum’’
Erkek ve kadının kavga anında öfkelendiklerinde yalnız kalmak istediklerine dair kullandıkları cümleye göz atalım. Bir kadın buna benzer bir cümle kurduğunda; aslında peşimden gel, içimdekileri dökerek konuşmak istiyorum, beni kendi halime bırakma demek ister. Partnerinin ısrarcı olmasını, gönlünü alması için ikna edici olmasını beklemektedir.
Bir erkek bu cümleleri kullandığında ise; gerçekten uzak kalmaya ihtiyacı olduğu için bunu istemektedir. Biyolojik olarak erkeklerin hızla öfkelendiği ancak sakinleşmek için 20 dakikalık bir süreye ihtiyaçları olduğu bilinmektedir.
Erkekler öfkelendiğinde biraz yalnız kalmalarını sağlamak, ortamdan uzaklaşmak, yürüyüş gibi fiziksel aktivitelerle önce enerjilerini akıtmaları için uygun ortamın oluşmasını sağlamak yardımcıdır. Öfke anında yaşanan fiziksel değişimler normale döndüğünde konuşarak duygu ve düşüncelerini anlatmaları ikinci adım olarak teşvik edilmelidir. Sakinleştikten sonra öfkelenmenin nedenleri üzerine konuşmak kişileri birbirine duygusal anlamda yakınlaştıran bir rol oynamaktadır.
ÖFKE GELİYORUM DER Mİ?
Öfkenin bir anda ortaya çıktığı düşünülse de öfkelenmeye başladığınızda ortaya çıkan değişimleri tanırsanız öfkenizi kontrol etmek kolaylaşacaktır. Öfke kontrolü sağlamaya çalışırken; farkında olunması gerekilen bazı değişimleri fizyolojik, zihinsel ve davranış boyutunda sınıflandırabiliriz.
Fizyolojik değişimler; soğuk–sıcak basması, sık ve zor nefes alma, yüz kızarması, kalp atışlarında hızlanma, titremedir.
Zihinsel değişimler; yaşanılan olayı ve tepkiyi abartma eğilimi, konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık, dikkatsizliktir.
Davranışlardaki değişimler; bağırmak, kendine ya da eşyalara zarar vermek, fevri olmak, aşırı yemek yeme, saldırgan davranışlar, küfretmektir.
UZUN VADELİ ÖFKE KONTROLÜ
Sadece öfkeyi dışa püskürtmek bir çözüm getirmez. Önemli nokta; saldırganlık göstermeden, size ve çevrenizdekilere zarar vermeden öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmak ve öfkelenmenize neden olan durumlar ile başa çıkabileceğiniz stratejileri geliştirmenizdir. Öfke anında uygulayabileceğiniz nefes egzersizleri, mola verme tekniği ile uzaklaşmak, öfke anında kendinize söyleyeceğiniz frenleme işlevi olan anlık çözümler olabildiği gibi bu teknikleri sıklıkla kullanmak gibi uzun vadeli öfkenizi yönetmek mümkündür. Öfke yönetiminizi kalıcı hale getirmeniz için fiziksel olarak enerji atımı için spor gibi fiziksel aktiviteler yapmak, duygusal açıdan rahatlamak için sosyal ağlarınızı arttırmak, iletişim dilinizi geliştirmek ve bu değişimleri tek başınıza veya çevrenizden destek alarak gerçekleştirmekte zorlanıyorsanız profesyonel destek almak için bir uzmana başvurabilirsiniz.
ÖFKE KONTROLÜ TERCİHTİR
Öfkeyi zararlı hale dönüştüren öfkeli anınızda sergilediğiniz davranışlardır ve bunlar alışkanlıklarınız gibi her öfkelendiğinizde aynı şekilde ortaya çıkan tutumlardır. Öfkenizi kontrol etmek için öncelikle değişmeye karar vermeniz ve istikrarlı olarak değişimi istemeniz ön koşuldur. Alışkanlıklarınızdan vazgeçmek kolay olmasa denemeyi bırakmamalısınız. Sigarayı bırakmayı deneyen biri için sigarasız ilk gün çok zor geçerken, sigara içmeden 2. gün, 1. hafta ve 1. ay daha kolay geçmekte ve sigara içmeme alışkanlığı yerleşmektedir. Şuanda öfkeliyken gösterdiğiniz davranışların aynısı yerine daha farklı davranışlar denemek, durumu değiştirecek adımlar atmak, kendinizi sakin ve doğru ifade etmek için iletişim yöntemlerinizi değiştirmeyi öğrenmelisiniz. Başlangıçta kolay olmasa da kalıcı olarak öfkenizi kontrol etmeyi öğrenmek bir süreçtir, bu yolu seçmek sizin elinizdedir.
Ebru Özkurt Topcu
Uzm. Klinik Psikolog
Aile ve Çift Terapisti
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Erkeklerin Duygu Maskesi: Öfke" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ebru ÖZKURT TOPÇU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ebru ÖZKURT TOPÇU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
erkeklerde öfke kontrolü, öfke kontrolü, öfke patlamaları, öfke ile başa çıkma, öfke yönetimi, erkekte öfke, erkeklerde öfke
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
