Kardeş Kıskançlığı Nedir? Kardeş Kıskançlığı Nasıl Oluşur? Kardeş Kıskançlığında Anne ve Babalara Düşen Görevler Nelerdir?
Anne babaların çaresiz kaldığı konulardan birisidir kardeş kıskançlığı. Bu süreç anne ve baba tarafından kontrol edilip sağlıklı bir şekilde yönlendirilmelidir. Kardeşler arasında bir denge kurulmaması halinde çocukların ruhsal yapıları üzerinde olumsuz etkiler bırakabilmektedir.
Kardeş Kıskançlığın Nedenleri Nelerdir?
Kardeş kıskançlığı, ebeveynlerin çocuk tarafından başkaları ile paylaşılmamasından doğan üzüntü, öfke, nefret ve intikam alma düşünceleri ile birlikte görülen bir durumdur. Kardeş kıskançlığı, küçük çocuğun doğumu ile birlikte anne ve babanın davranışlarında meydana gelen değişikliklere, çocuğun anne ve baba ile olan ilişki şekline, çocuğun yaşına, yeni kardeşin çocuk üzerinde yarattığı olumsuz düşüncelere bağlı gelişebilmektedir. Kardeş kıskançlığında kardeşe vurma, ısırma, en yaygın görülen davranış biçimleridir. Kıskançlık, sevilen bir kişinin başkasıyla paylaşılamamasından ve temelinde güvensizliğin yattığı durumdur. Yeni kardeşin doğumuna kadar ilgi ve dikkat kendisindeyken, kardeşin doğması ile birlikte kendisine ayrılan zamanın, ilgi ve dikkatin azalması çocukta kardeşine gibi görünen ama aslında anne ve babaya karşı olan kızgınlık oluşur. Kıskançlığın derecesi yaş farkı ve cinsiyete göre değişebilmektedir. Yaş farkı az olan çocuklarda kıskançlığın görülmesi daha yüksektir. Ailelerin cinsiyete ilişkin tercihleri varsa ve bunu da çocuğa yansıtıyorlarsa kıskançlık meydana gelebilmektedir. Çocuklar arasında karşılaştırmalar yapmak (senin saçın kısa kardeşinin daha uzun, kardeşinin gözleri daha güzel, kardeşinin boyunun daha uzun olacağını söylemek, kardeşinin daha akıllı olduğunu söylemek vs.) gereksiz ve çocuk üzerinde olumsuz etki bırakan, kardeşlerin rekabet etmelerini sağlayıp kızgınlık yaratan olumsuz davranışlardır. Sosyal çevre içerisinde ilgi ve sevgi kendi üzerindeyken, yeni kardeşin doğumu ile birlikte ikinci plana itildiğini hisseder ve çocuk bunun sonucunda artık sevilmediğini düşünmeye başlar.
Çocukta Ne Gibi Tepkiler Meydana Gelir?
Kıskançlık nedeniyle çocukta bazı gerilemeler görülebilmektedir. Büyük olan çocukta emekleme, bebekçe konuşma, alt ıslatma, tırnak yeme, parmak emme, kekemelik, anne veya babaya aşırı bağlılık gibi belirtiler görülebilmektedir. Çocukta bir tepki göstergesi olarak anne veya babadan uzaklaşma, içe kapanma ve yemek yememe başlayabilir. Kabus gördüklerini söyleyerek anne veya babasının yanında yatmasını isterler. Gün içerisinde kendisine ya da çevresindeki eşya ve insanlara karşı öfkeli davranıp zarar verebilirler. Yeni kardeşin doğumu ile birlikte çocuk anne ve babasına sık sık kendisini sevip sevmediklerini sormaya başlarlar. Kardeş kıskançlığı yaşayan çocuklarının bazıları bunu dile getirirken (kardeşimden nefret ediyorum vs.), bazı çocuklar içine kapanarak kardeş kıskançlığını belli ederler. Bazı çocuklar ise çevresine ya da kardeşine karşı zarar verici tutum ve davranışlar gösterme eğiliminde olabilmektedirler. Çocuğunuzun ilk tepkilerini fark edebilmek çok önemlidir.
Kardeş Kıskançlığını Engellemek için Anne ve Babalara Düşen Görevler Nelerdir?
Öncelikle bilinmesi gereken en önemli şey, kıskançlık evrensel ve doğal bir duygudur. Çocuğunuzu bu duygusundan dolayı suçlamak, eleştirmek olumsuz bir tutum olacaktır. Anne baba olarak öncelikle sizin rahat bir tutum sergilemeniz gerekmektedir. Sizin endişeleriniz çocuğa yansıyabilir bu endişe sonucu ev içerisinde gerginlikler yaşanabilmektedir. Aile doğumdan önce kardeşi olacağını, çocuğa söylemelidir. Bununla birlikte büyük olan çocuğun alışık olduğu ev düzeni olabildiğince korunmalıdır. Bebek için alınan eşyalarda çocuğunda fikirleri alınarak aile içerisinde bütünlük sağlanabilir. Anne ve baba aralarında iş dağılımı yaparak birisi bebek ile ilgilenirken diğer eş büyük olan çocukla ilgilenebilir. Böylece büyük olan çocuk kendisiyle de ilgilenildiğini düşünür. Büyük olan çocuğa, kardeşinin daha küçük olduğu, henüz kendi ihtiyaçlarını karşılayamayacağı belirtilmelidir. Kardeşler arasında kıskançlığın olduğunu gözlemlediğinizde, onları birbirlerinden uzaklaştırmak yerine yakınlaşmalarını sağlayacak aktivitelerin yaratılması sağlanabilir. Ailenin bir bütün olduğu aile içerisinde hissettirilmelidir. Bunun için birlikte yapılacak aktivitelere (gezi, piknik vs.) ihtiyaç duyulabilir. Anne ve babalar çocuklarıyla, olabildiğince fazla iletişime geçmeleri gerekmektedir. Büyük çocuğa ev içerisinde verilecek ufak görevler sayesinde, çocuk kendisini güvende hisseder, evin bir ferdi olduğu duygusunu pekiştirir (kardeşine ninni söyletmek, banyo yaparken su dökmek, bezini getirmesini istemek). Anne ve babalar, kardeşler arasında yaşanan tartışmalarda istemeden de olsa taraf tutma eğiliminde olabilmektedirler. Bu taraf tutmalar sonucunda çocuklar arasında rekabet duygusu gelişebilir. Anne babalar, kardeşler arasındaki fiziksel şiddete dönmeyen durumlarda anlaşmazlıkların kendilerinin çözmelerini sağlamalıdır. Çocuklar iyi geçinme konusunda motive edilmelidirler. Ne kadar iyi anlaşıyorsunuz gibi cümleler çocukların birlikte anlaşma konusunda motive eder bu övgünün hakkını vermeye çalışırlar.
Çocuklarınızın anlattıkları duyguları, düşünceleri eleştirmeden kızmadan anlamaya çalışmalısınız. Çocuğunuzun duygularını konuşarak anlamaya çalışmanız, kardeşi hakkındaki düşüncelerini anlamanız konusunda size yardımcı olacaktır. Anne babalar kardeş dünyaya gelmeden önce çocuğu mutlaka bu duruma hazırlamaları gerekmektedir. Çocuğa aile içerisinde ki yeri ve kişiliği anlatılmalıdır. Gururunu okşayacak şekilde eskiden nasıl bir bebek olduğu anlatılmalıdır. Ayrıca kardeş doğmadan önce çocuğun aile büyükleri (dede, babaanne, anneanne), kreş, anaokulu gibi yan destek olacak kişilerle ilişkisi güçlendirilmelidir. Çünkü kardeş doğduktan sonra, anaokulu ve kreşe gönderilen çocuk evden uzaklaştırıldığını düşünerek gitmek istememeye, tepki göstermeye başlar. Bu tepkilerin önüne geçmek için ilişkilerin kardeş doğmadan önce güçlendirilmesi önerilir.
Son olarak yeni doğan bebek ile birlikte çocuğunuzda bir takım endişeler ve olumsuz tepkiler meydana gelebilir. Ama her zamanda olumsuz bir tepki beklemek hata olur. Bu durumu doğal bir şekilde karşılayan hatta hoşuna giden çocuklarında olduğunu bilmek gerekir. Bu tepkilerin yoğunluğu, çocuğunuzun kişilik yapısı ile ilgilidir. Kardeşler birbirleriyle kıyaslanmamalıdır. Çocuklar arasında ayrım yapılmamalıdır. Çocuklara karşı ilgisiz kalınmamalıdır. Kardeşleri birbirinin yanında severken, diğerini ayırmak dışlamak gibi tutumlardan kaçınılmalıdır. Problem çözmek konusunda onlara fırsat verilmelidir. Kıskançlığı ortaya çıkartacak tahrik edici tutum ve davranışlardan kaçınılmalıdır. Ayrıca en önemli nokta, büyük olan çocuk ev içerisinde abi ya da abla olsa bile hala çocuktur. Annesinin, babasının sevgisini, ilgisini beklemekte aynı zamanda birtakım ihtiyaçlar konusunda size bağımlıdır. Bazen aileler büyük olan çocuğa sen abisin, sen ablasın diyerek yaşından büyük sorumluluklar yükleme eğiliminde olabiliyorlar. Bu sorumlulukları kaldıramayan çocuklarda bazı psikopatolojik rahatsızlıklar meydana gelebilmektedir. Kardeşi bile olsa bir çocuğun hala çocuk olduğunu unutmamak gerekir. Bütün bu bilgiler ışığında çocuğunuzun durumunu göz önüne alarak kötüye giden problemleri çözmekte zorlanıyorsanız bir profesyonelden yardım almak sizin ve çocuğunuz için olumlu bir adım olacaktır.
Halil Utku ALTIN
Uzman Klinik Psikolog/Psikoterapist
Kardeş Kıskançlığın Nedenleri Nelerdir?
Kardeş kıskançlığı, ebeveynlerin çocuk tarafından başkaları ile paylaşılmamasından doğan üzüntü, öfke, nefret ve intikam alma düşünceleri ile birlikte görülen bir durumdur. Kardeş kıskançlığı, küçük çocuğun doğumu ile birlikte anne ve babanın davranışlarında meydana gelen değişikliklere, çocuğun anne ve baba ile olan ilişki şekline, çocuğun yaşına, yeni kardeşin çocuk üzerinde yarattığı olumsuz düşüncelere bağlı gelişebilmektedir. Kardeş kıskançlığında kardeşe vurma, ısırma, en yaygın görülen davranış biçimleridir. Kıskançlık, sevilen bir kişinin başkasıyla paylaşılamamasından ve temelinde güvensizliğin yattığı durumdur. Yeni kardeşin doğumuna kadar ilgi ve dikkat kendisindeyken, kardeşin doğması ile birlikte kendisine ayrılan zamanın, ilgi ve dikkatin azalması çocukta kardeşine gibi görünen ama aslında anne ve babaya karşı olan kızgınlık oluşur. Kıskançlığın derecesi yaş farkı ve cinsiyete göre değişebilmektedir. Yaş farkı az olan çocuklarda kıskançlığın görülmesi daha yüksektir. Ailelerin cinsiyete ilişkin tercihleri varsa ve bunu da çocuğa yansıtıyorlarsa kıskançlık meydana gelebilmektedir. Çocuklar arasında karşılaştırmalar yapmak (senin saçın kısa kardeşinin daha uzun, kardeşinin gözleri daha güzel, kardeşinin boyunun daha uzun olacağını söylemek, kardeşinin daha akıllı olduğunu söylemek vs.) gereksiz ve çocuk üzerinde olumsuz etki bırakan, kardeşlerin rekabet etmelerini sağlayıp kızgınlık yaratan olumsuz davranışlardır. Sosyal çevre içerisinde ilgi ve sevgi kendi üzerindeyken, yeni kardeşin doğumu ile birlikte ikinci plana itildiğini hisseder ve çocuk bunun sonucunda artık sevilmediğini düşünmeye başlar.
Çocukta Ne Gibi Tepkiler Meydana Gelir?
Kıskançlık nedeniyle çocukta bazı gerilemeler görülebilmektedir. Büyük olan çocukta emekleme, bebekçe konuşma, alt ıslatma, tırnak yeme, parmak emme, kekemelik, anne veya babaya aşırı bağlılık gibi belirtiler görülebilmektedir. Çocukta bir tepki göstergesi olarak anne veya babadan uzaklaşma, içe kapanma ve yemek yememe başlayabilir. Kabus gördüklerini söyleyerek anne veya babasının yanında yatmasını isterler. Gün içerisinde kendisine ya da çevresindeki eşya ve insanlara karşı öfkeli davranıp zarar verebilirler. Yeni kardeşin doğumu ile birlikte çocuk anne ve babasına sık sık kendisini sevip sevmediklerini sormaya başlarlar. Kardeş kıskançlığı yaşayan çocuklarının bazıları bunu dile getirirken (kardeşimden nefret ediyorum vs.), bazı çocuklar içine kapanarak kardeş kıskançlığını belli ederler. Bazı çocuklar ise çevresine ya da kardeşine karşı zarar verici tutum ve davranışlar gösterme eğiliminde olabilmektedirler. Çocuğunuzun ilk tepkilerini fark edebilmek çok önemlidir.
Kardeş Kıskançlığını Engellemek için Anne ve Babalara Düşen Görevler Nelerdir?
Öncelikle bilinmesi gereken en önemli şey, kıskançlık evrensel ve doğal bir duygudur. Çocuğunuzu bu duygusundan dolayı suçlamak, eleştirmek olumsuz bir tutum olacaktır. Anne baba olarak öncelikle sizin rahat bir tutum sergilemeniz gerekmektedir. Sizin endişeleriniz çocuğa yansıyabilir bu endişe sonucu ev içerisinde gerginlikler yaşanabilmektedir. Aile doğumdan önce kardeşi olacağını, çocuğa söylemelidir. Bununla birlikte büyük olan çocuğun alışık olduğu ev düzeni olabildiğince korunmalıdır. Bebek için alınan eşyalarda çocuğunda fikirleri alınarak aile içerisinde bütünlük sağlanabilir. Anne ve baba aralarında iş dağılımı yaparak birisi bebek ile ilgilenirken diğer eş büyük olan çocukla ilgilenebilir. Böylece büyük olan çocuk kendisiyle de ilgilenildiğini düşünür. Büyük olan çocuğa, kardeşinin daha küçük olduğu, henüz kendi ihtiyaçlarını karşılayamayacağı belirtilmelidir. Kardeşler arasında kıskançlığın olduğunu gözlemlediğinizde, onları birbirlerinden uzaklaştırmak yerine yakınlaşmalarını sağlayacak aktivitelerin yaratılması sağlanabilir. Ailenin bir bütün olduğu aile içerisinde hissettirilmelidir. Bunun için birlikte yapılacak aktivitelere (gezi, piknik vs.) ihtiyaç duyulabilir. Anne ve babalar çocuklarıyla, olabildiğince fazla iletişime geçmeleri gerekmektedir. Büyük çocuğa ev içerisinde verilecek ufak görevler sayesinde, çocuk kendisini güvende hisseder, evin bir ferdi olduğu duygusunu pekiştirir (kardeşine ninni söyletmek, banyo yaparken su dökmek, bezini getirmesini istemek). Anne ve babalar, kardeşler arasında yaşanan tartışmalarda istemeden de olsa taraf tutma eğiliminde olabilmektedirler. Bu taraf tutmalar sonucunda çocuklar arasında rekabet duygusu gelişebilir. Anne babalar, kardeşler arasındaki fiziksel şiddete dönmeyen durumlarda anlaşmazlıkların kendilerinin çözmelerini sağlamalıdır. Çocuklar iyi geçinme konusunda motive edilmelidirler. Ne kadar iyi anlaşıyorsunuz gibi cümleler çocukların birlikte anlaşma konusunda motive eder bu övgünün hakkını vermeye çalışırlar.
Çocuklarınızın anlattıkları duyguları, düşünceleri eleştirmeden kızmadan anlamaya çalışmalısınız. Çocuğunuzun duygularını konuşarak anlamaya çalışmanız, kardeşi hakkındaki düşüncelerini anlamanız konusunda size yardımcı olacaktır. Anne babalar kardeş dünyaya gelmeden önce çocuğu mutlaka bu duruma hazırlamaları gerekmektedir. Çocuğa aile içerisinde ki yeri ve kişiliği anlatılmalıdır. Gururunu okşayacak şekilde eskiden nasıl bir bebek olduğu anlatılmalıdır. Ayrıca kardeş doğmadan önce çocuğun aile büyükleri (dede, babaanne, anneanne), kreş, anaokulu gibi yan destek olacak kişilerle ilişkisi güçlendirilmelidir. Çünkü kardeş doğduktan sonra, anaokulu ve kreşe gönderilen çocuk evden uzaklaştırıldığını düşünerek gitmek istememeye, tepki göstermeye başlar. Bu tepkilerin önüne geçmek için ilişkilerin kardeş doğmadan önce güçlendirilmesi önerilir.
Son olarak yeni doğan bebek ile birlikte çocuğunuzda bir takım endişeler ve olumsuz tepkiler meydana gelebilir. Ama her zamanda olumsuz bir tepki beklemek hata olur. Bu durumu doğal bir şekilde karşılayan hatta hoşuna giden çocuklarında olduğunu bilmek gerekir. Bu tepkilerin yoğunluğu, çocuğunuzun kişilik yapısı ile ilgilidir. Kardeşler birbirleriyle kıyaslanmamalıdır. Çocuklar arasında ayrım yapılmamalıdır. Çocuklara karşı ilgisiz kalınmamalıdır. Kardeşleri birbirinin yanında severken, diğerini ayırmak dışlamak gibi tutumlardan kaçınılmalıdır. Problem çözmek konusunda onlara fırsat verilmelidir. Kıskançlığı ortaya çıkartacak tahrik edici tutum ve davranışlardan kaçınılmalıdır. Ayrıca en önemli nokta, büyük olan çocuk ev içerisinde abi ya da abla olsa bile hala çocuktur. Annesinin, babasının sevgisini, ilgisini beklemekte aynı zamanda birtakım ihtiyaçlar konusunda size bağımlıdır. Bazen aileler büyük olan çocuğa sen abisin, sen ablasın diyerek yaşından büyük sorumluluklar yükleme eğiliminde olabiliyorlar. Bu sorumlulukları kaldıramayan çocuklarda bazı psikopatolojik rahatsızlıklar meydana gelebilmektedir. Kardeşi bile olsa bir çocuğun hala çocuk olduğunu unutmamak gerekir. Bütün bu bilgiler ışığında çocuğunuzun durumunu göz önüne alarak kötüye giden problemleri çözmekte zorlanıyorsanız bir profesyonelden yardım almak sizin ve çocuğunuz için olumlu bir adım olacaktır.
Halil Utku ALTIN
Uzman Klinik Psikolog/Psikoterapist
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kardeş Kıskançlığı Nedir? Kardeş Kıskançlığı Nasıl Oluşur? Kardeş Kıskançlığında Anne ve Babalara Düşen Görevler Nelerdir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Halil Utku ALTIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Halil Utku ALTIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
