Çocuk Obezitesi
ÇOCUK ÇAĞI OBEZİTE
Obezite yağ dokularında sağlığımızı tehdit edecek düzeyde artması ve birikmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu durum birçok kompleks faktörün etkileşimi sonucunda ortaya cıkar. Bunlar kültürel, sosyal, genetik, fizyolojik, davranışsal ve psikolojik faktörler olarak bilinir. Erişkinlerde beden kitle indeksi obezite tanısında kullanılır. Çocuklarda ise yaşagöre boy, yaşa göre ağırlık ve boya göre ağırlık için oluşturulmuş persantil eğriler gözlenir. Yaşa göre beden kitle indeksi (BKİ) obezite tanısında yardımcı olur. Yaşa göre BKİ’i 5 persentil ve altında olanlar “zayıf”, 85. persentil ve üzerinde olanlar “şişmanlık riski içinde” ve 95. persentil ve üzerinde olanlar “şişman” olarak tanımlanmaktadır. Mesela 9 yaşında bir kız çocuğunun boyu 135 cm ve kilosu 42 kg ise, 95 persentilin üzerinde ve şişman olarak tanımlanmaktadır.
ÇOCUKLARDA KİLO SORUNUNUN SEBEPLERİ
Genetik faktörler, sağlıksız beslenme, fiziksel aktivite azlığı dışında pek çok hormonal ve metabolik hastalık çocuk şişmanlığında da etken olabilir. Kilolu anne ve babanın çocuklarında kilo fazlası daha sık görülmektedir. Aşağıda çocuk şişmanlığının diğer nedenleri sıralanmıştır:
• Sağlıksız beslenme alışkanlıkları özellikle çok yüksek kalorili çips, gofret, çikolata gibi atıştırmalıklar ve şekerlı içecekler çok önemlı rol oynamaktadır. Bunlar çocuğunuza boş kalori dışında hiçbirşey sağlamaz aksine dahada acıkmalarını sağlar. Bu da daha fazla yeme gereksimini artırır.
• Yetersiz fiziksel aktivite kilo problemlerinde başta gelen faktörlerden birtanesidir. Günümüzün çocukları maalesef boş vakitlerini dışarda oynamaktansa veya fiziksel bir aktivitede bulunmaktansa bilgisayar ve televizyonun karşısında geçiriyor. Tembel bir hayat tarzı kilo kontrolünde önemli rol taşıyor.
• Hormonal ve metabolik bazı hastalıklar fazla kiloya sebeb olabiliyor. Bu yüzden hormonal ve metabolik sorunlara bakılmalıdır. Mesela tiroit ve böbreküsüt bezinin aktivetesi tespit edilmelidir.
• Evde öğünler düzensiz yeniliyor, anne baba çocuğa beslenme konusunda kötü örnek oluyorsa bu çocuğun beslenmesini etkiler.
• Psikolojik sorunlar mesela kişisel güven yetersizliği, özgüven noksanlığı, kişilik bozuklukları, depresyon ve diğer bazı psikolojik sorunların mevcudiyeti de çocuğun beslenmesini olumsuz yönde etkiler.
ÇOCUKLARDA KİLO SORUNUNU NELERE SEBEP OLABİLİR
Fazla kilou çocukları ve gençler çoğu zaman yetişkin yaşlardada şişman oluyor. Şişman çocuk ve gençlerin özellikle yetişkinlikte pek çok sağlık sorunuyla karşılaşacağından kuşku duymamalısınız. Coğu çocuk bu sağlık sorunları ile çok genç yaşta karşılaşıyor.
Daha önçe almanyada Hohenheim üniversitesinde araştırmacı diyetisyen olarak calıştığım dönemde çocuklarla karaciger yağlanması ile ilgili bir araştırma yaptık. Bu araştırma sonucunda 5-8 yaş arasında kilolu çocukların 25% karaciğer yağlanması cıktı. 73% de ise metabolık sağlık sorunları ile karşılaştık mesela insülin direnci ve hipertansiyon gibi. O yüzden bir şey olmaz çocuğumda bıraz fazla kilo var deyip geçmeyin. Sorunu lütfen ciddiye alın. Bu erken yaşta cıkan sağlık sorunları çocukların yetişkin hale geldiğinde hala şişman ise dahada artacağını düsünün.
Özellikle Tip 2 dediğimiz normalde 40-50 yaş arasında ortaya cıkan şeker hastalığı artık çocuklarda bile ortaya cıkıyor. Kilolu veya şişman çocuk ve gençler için tehdit unsuru olan daha pek çok sağlık riski vardır. Sadece bunlarla kalmıyor koroner kalp hastalıkları, beyin-damar hastalıkları gibi sağlık sorunlarına çok erken yaşlarda yakalanma riski taşıyor. Bunların dışında ilerideki yaşamları boyunca fazla kilolarını vermekle uğraşıp dururlar. Kilolarından dolayı mutsuz oluyorlar. Genelde arkadaşları ve toplum tarafından daha zor kabul ediliyorlar. Buda çocuğun psikolojisini olumsuz yönde etkiliyor. Kısacası kilo fazlalığı ve şişmanlık sorunu çocuklar ile gençleri çok sık hastalandırmakta, daha hızlı yaşlandırmakta, hayat kalitelerini azaltmaktadır.
YAPMANIZ GEREKEN NEDİR?
Eğer çocuğunuzda kilo sorunu var ise mutlaka bir DOKTORA ve DIYETİSYENE danışılmalı ve ona göre bir yol izlenmeli.Genel olarak dikkat edilmesi gereken faktörler:
Diyetisyen Yelda Özel Dağcı
Obezite yağ dokularında sağlığımızı tehdit edecek düzeyde artması ve birikmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu durum birçok kompleks faktörün etkileşimi sonucunda ortaya cıkar. Bunlar kültürel, sosyal, genetik, fizyolojik, davranışsal ve psikolojik faktörler olarak bilinir. Erişkinlerde beden kitle indeksi obezite tanısında kullanılır. Çocuklarda ise yaşagöre boy, yaşa göre ağırlık ve boya göre ağırlık için oluşturulmuş persantil eğriler gözlenir. Yaşa göre beden kitle indeksi (BKİ) obezite tanısında yardımcı olur. Yaşa göre BKİ’i 5 persentil ve altında olanlar “zayıf”, 85. persentil ve üzerinde olanlar “şişmanlık riski içinde” ve 95. persentil ve üzerinde olanlar “şişman” olarak tanımlanmaktadır. Mesela 9 yaşında bir kız çocuğunun boyu 135 cm ve kilosu 42 kg ise, 95 persentilin üzerinde ve şişman olarak tanımlanmaktadır.
ÇOCUKLARDA KİLO SORUNUNUN SEBEPLERİ
Genetik faktörler, sağlıksız beslenme, fiziksel aktivite azlığı dışında pek çok hormonal ve metabolik hastalık çocuk şişmanlığında da etken olabilir. Kilolu anne ve babanın çocuklarında kilo fazlası daha sık görülmektedir. Aşağıda çocuk şişmanlığının diğer nedenleri sıralanmıştır:
• Sağlıksız beslenme alışkanlıkları özellikle çok yüksek kalorili çips, gofret, çikolata gibi atıştırmalıklar ve şekerlı içecekler çok önemlı rol oynamaktadır. Bunlar çocuğunuza boş kalori dışında hiçbirşey sağlamaz aksine dahada acıkmalarını sağlar. Bu da daha fazla yeme gereksimini artırır.
• Yetersiz fiziksel aktivite kilo problemlerinde başta gelen faktörlerden birtanesidir. Günümüzün çocukları maalesef boş vakitlerini dışarda oynamaktansa veya fiziksel bir aktivitede bulunmaktansa bilgisayar ve televizyonun karşısında geçiriyor. Tembel bir hayat tarzı kilo kontrolünde önemli rol taşıyor.
• Hormonal ve metabolik bazı hastalıklar fazla kiloya sebeb olabiliyor. Bu yüzden hormonal ve metabolik sorunlara bakılmalıdır. Mesela tiroit ve böbreküsüt bezinin aktivetesi tespit edilmelidir.
• Evde öğünler düzensiz yeniliyor, anne baba çocuğa beslenme konusunda kötü örnek oluyorsa bu çocuğun beslenmesini etkiler.
- Ailede sorunlar varsa (anne ile babanın ayrılması, huzursuz bir aile ortamı), ailede biri öldüyse, okullla ilişkili sorunlar yaşanıyorsa bunlar tetikleyici faktörlerdir.
• Psikolojik sorunlar mesela kişisel güven yetersizliği, özgüven noksanlığı, kişilik bozuklukları, depresyon ve diğer bazı psikolojik sorunların mevcudiyeti de çocuğun beslenmesini olumsuz yönde etkiler.
ÇOCUKLARDA KİLO SORUNUNU NELERE SEBEP OLABİLİR
Fazla kilou çocukları ve gençler çoğu zaman yetişkin yaşlardada şişman oluyor. Şişman çocuk ve gençlerin özellikle yetişkinlikte pek çok sağlık sorunuyla karşılaşacağından kuşku duymamalısınız. Coğu çocuk bu sağlık sorunları ile çok genç yaşta karşılaşıyor.
Daha önçe almanyada Hohenheim üniversitesinde araştırmacı diyetisyen olarak calıştığım dönemde çocuklarla karaciger yağlanması ile ilgili bir araştırma yaptık. Bu araştırma sonucunda 5-8 yaş arasında kilolu çocukların 25% karaciğer yağlanması cıktı. 73% de ise metabolık sağlık sorunları ile karşılaştık mesela insülin direnci ve hipertansiyon gibi. O yüzden bir şey olmaz çocuğumda bıraz fazla kilo var deyip geçmeyin. Sorunu lütfen ciddiye alın. Bu erken yaşta cıkan sağlık sorunları çocukların yetişkin hale geldiğinde hala şişman ise dahada artacağını düsünün.
Özellikle Tip 2 dediğimiz normalde 40-50 yaş arasında ortaya cıkan şeker hastalığı artık çocuklarda bile ortaya cıkıyor. Kilolu veya şişman çocuk ve gençler için tehdit unsuru olan daha pek çok sağlık riski vardır. Sadece bunlarla kalmıyor koroner kalp hastalıkları, beyin-damar hastalıkları gibi sağlık sorunlarına çok erken yaşlarda yakalanma riski taşıyor. Bunların dışında ilerideki yaşamları boyunca fazla kilolarını vermekle uğraşıp dururlar. Kilolarından dolayı mutsuz oluyorlar. Genelde arkadaşları ve toplum tarafından daha zor kabul ediliyorlar. Buda çocuğun psikolojisini olumsuz yönde etkiliyor. Kısacası kilo fazlalığı ve şişmanlık sorunu çocuklar ile gençleri çok sık hastalandırmakta, daha hızlı yaşlandırmakta, hayat kalitelerini azaltmaktadır.
YAPMANIZ GEREKEN NEDİR?
Eğer çocuğunuzda kilo sorunu var ise mutlaka bir DOKTORA ve DIYETİSYENE danışılmalı ve ona göre bir yol izlenmeli.Genel olarak dikkat edilmesi gereken faktörler:
- Çocuğunuzun yüksek kalorili gıdaları fazla tüketmemesine dikkat edin
- Aç değilken, televizyon izlerken, okurken ya da başka şeyler yaparken birşeyler yememesine izin vermeyin.
- Fast food besinlerin fazlaca ve sık sık yenmesine dikkat edin.
- Fast food besinleri en fazla haftada 1 günle kısıtlayın.
- Fiziksel aktiviteyı artırın.
- Oturarak yapılan bazı alışkanlıkları kısıtlayın mesela çok uzun süreler televizyon izlemek,
- bilgisayar oyunları oynamak ya da DVD seyretmek gibi.
- Mümkünse atıştırma reklamlarını çocuklarınıza izletmeyin. Bunlar çocuk ve gençleri fazla kontrolsüz besin tüketmeye yöneltebilir, yoğun enerjili besinleri tercih etme alışkanlığını körükleyebilir.
- Çocuğunuzun öğün atlamasına izin vermeyin! Yemeyerek, öğün atlayarak asla kilo verilmez, kilo kontrol edilmez.
- Çocuğunuza kesinlikle hazır, internetde bulduğunuz pöpüler bir diyet uygulamayın. Bunun size yaraından çok zararı olur!
- Çocuklar ve gençler büyüme çağında olduklaru için beslenme kısıtlamalarından kaçının. Diyetisyen çocuğunuzun gelişimini etkilemeyen bir beslenme programı ile sizi yönlendirecektir.
- Birlikte yemek yapmaya çalışın. Çocuklar yemek pişirmeyi severler. Böylelikle beraber pişirdiğiniz için sağlıklı yemekleri yerler ve yemek yapmayıda öğrenmiş olurlar.
- Her zaman masaya oturarak ve beraber yemek yemeye çalışın. “Az ye” gibi cümleler kullanmayın!
- Yemekte onunla konuşun, sohbet edin. Yemek sürecini bir beslenme eğitimi süreci gibi değerlendirin. Ama onu çok üzmeden. cümlesini unutun!
- Yemeği yavaş yiyin. Hızlı yenilen yemeklerde doygunluk hissi daha geç oluşur buda fazla gıda tüketimine yol açar.
- Evde şekerli ve yağlı besinlerı evde bulundurmayın. Kurabiye, börek, çikolata ve şekerlemeler gibi yiyecekleri vden uzaklaştırın.
- Yemek porsiyonlarınızı küçültün.
- Çocuğunuza, tabağındaki yemeği mutlaka bitirmesi için ısrar etmeyin.
- Besinlerle çocuğunuzu cezalandırıp veya ödüllendirmeyin
- Bütün aile fertlerinin katılabileceği fiziksel aktiviteler ve egzersizler düzenleyin.
- Çocuklarınıza atıştırmaları yasaklamayın. Atıştırmaların düşük kalorili ve sağlıklı olmasına dikkat edin.
- Olulda sağlıklı beslenmesini sağlayın.
- Çocuğunuzun beslenme cantasına sağlıklı ara öğünler koyun mesela meyve ve yoğurt gibi.
Diyetisyen Yelda Özel Dağcı
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuk Obezitesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Yelda ÖZEL DAĞCI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Yelda ÖZEL DAĞCI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
